Het maakt Elektra het eerste viervoudige planetoïde-systeem dat tot nu toe is ontdekt.
Precies tussen de banen van Mars en Jupiter in, vinden we de zogenoemde planetoïdengordel. Deze gordel zit vol met ongewone ruimtestenen, die mogelijk overblijfselen van ons vroege zonnestelsel vertegenwoordigen. Eén van deze intrigerende planetoïden is Elektra. En nu hebben onderzoekers ontdekt dat deze ruimtebrok niet één, niet twee, maar zelfs drie manen herbergt.
De manen van Elektra
Het was al bekend dat er rondom Elektra twee maantjes cirkelen. Maar nu heeft een team van astronomen nóg een satelliet gevonden die rond de planetoïde draait.
Dit nieuwe, derde maantje van Elektra is voorlopig S/2014 (130) 2 genoemd en ligt net wat dichter bij Elektra in de buurt dan de andere twee manen. Zo trekt ie baantjes op iets minder dan 350 kilometer afstand en voltooit elke 16,3 uur een rondje rond het moederlichaam. De maan heeft bovendien een nogal verrassende hellende baan in vergelijking met zijn zusjes en de rotatie-as van Elektra zelf.
Viervoudig planetoïde-systeem
De ontdekking van een derde maantje is heel bijzonder. Want het is voor het eerst dat astronomen op een planetoïde stuiten die maar liefst drie maantjes herbergt. Het maakt Elektra dan ook het eerste viervoudige planetoïde-systeem dat tot nu toe is aangetroffen.
Ontdekking
Het onderzoeksteam kwam het nieuwe maantje van Elektra op het spoor dankzij waarnemingen met behulp van het SPHERE-instrument op de Very Large Telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in Chili (zie kader). Dit instrument is een krachtig apparaat dat astronomen normaal gesproken gebruiken om op nieuwe planeten te jagen.
Zoals gezegd zijn de nieuwe resultaten te danken aan het geavanceerde Spectro-Polarimetric High-contrast Exoplanet REsearch instrument (SPHERE) dat op ESO’s Very Large Telescope is gemonteerd. SPHERE heeft al met succes diverse planeten in banen rond andere sterren dan de zon in beeld gebracht. Zo maakte het instrument onder andere de eerste, directe opnamen van twee planeten die rond een tweelingzusje van onze zon cirkelen. Ook ontdekte het al eerder één van de zwaarste planeten rondom een dubbelster die minstens zes keer zoveel massa heeft als de zon.
Daarnaast ontwikkelde onderzoeksleider Anthony Berdeu een nieuw algoritme waarmee hij de gegevens van SPHERE beter kon verwerken. Dankzij de gevoeligheid van SPHERE, in combinatie met geavanceerde gegevensverwerkingstechnieken, wist het team vervolgens de nieuwste satelliet van Elektra aan het licht te brengen.
Ontgaan
Wat de ontdekking vooral opmerkelijk maakt, is dat de onderzoekers dezelfde dataset gebruikten waarmee astronomen al eerder het tweede maantje van Elektra ontdekten. Dat het derde maantje het destijdse onderzoeksteam was ontgaan, is overigens goed te verklaren. Zo is deze met behulp van de reguliere gegevensverwerkingstechnieken niet op te sporen. Het nieuwe algoritme van Berdeu is dan ook een grote stap voorwaarts. Want het algoritme kan de capaciteit van instrumenten verder uitbreiden. En dat stelde het team vervolgens in staat om zelfs het zwakke signaal van het derde maantje van Elektra op te pikken.
Het nieuw ontwikkelde algoritme van Berdeu heeft dan ook veel potentie. Want als hij dit niet op de Elektra-dataset had toegepast, zouden we vandaag nog steeds niet van een derde maantje rond de planetoïde af hebben geweten. Het betekent dat er mogelijk nog veel nieuwe hemellichamen op ontdekking wachten in de bergen aan archiefgegevens die door het SPHERE-instrument zijn verzameld.
