Io is één van de vier grote manen van Jupiter. Kijk je met een telescoop naar de gasplaneet, dan zie je dat de gasreus omringd wordt door vier witte stipjes, waaronder Io. De maan heeft meer dan 400 (!) vulkanen en is daarmee het meest vulkanisch actieve hemellichaam in het zonnestelsel. Deze vulkanen spuwen zwaveldioxide in de lucht, waardoor de maan een eigen atmosfeer heeft, maar een groot deel komt ook in de ruimte terecht.
Je vraagt je misschien af waarom Io zo vulkanisch actief is. Dit komt door Jupiter. De enorme zwaartekracht van de gasreus trekt aan de maan en genereert wrijving en warmte in Io. Ook de twee grotere manen Ganymedes en Europa helpen een handje mee. Hierdoor warmt het binnenste van Io op en ontstaan vulkanen op het oppervlak.
De ruimtefoto van de week is een haarscherp mozaiek, bestaande uit meerdere foto’s die gemaakt zijn door de Galileo-ruimtesonde. Deze ruimtesonde vloog op 3 juli 1999 130.000 kilometer boven het pokdalige oppervlak van de natuurlijke satelliet. De kleuren van de foto zijn waarheidsgetrouw en komen overeen met wat wij mensen zouden zien als we een bezoek brengen aan de maan. Op de foto hieronder zijn details vanaf drie kilometer grootte zichtbaar, waaronder vulkanen.
Op de foto zie je ook gele, witte en oranje vlekken. Dit is bevroren zwaveldioxide-ijs dat bedekt is met een laag vulkanisch stof. De grootste vulkaan op Io is Loki Patera. Deze vulkaan heeft een diameter van 202 kilometer en produceert de meeste warmte van alle vulkanen uit ons zonnestelsel. Sterker nog: de vulkaan is energierijker dan alle vulkanen op onze planeet bij elkaar. Loki barst bijna jaarlijks uit en die uitbarstingen zijn vanaf het aardoppervlak te zien.
Duinen op Io
Io houdt wetenschappers vandaag de dag nog steeds bezig. Vorig jaar ontdekten onderzoekers dat er waarschijnlijk duinen te vinden zijn op de pizzamaan. En dat is vreemd. “Hoewel de winden op Io veel sneller waaien dan op de aarde (met een snelheid van wel 1000 kilometer per uur), is de kracht ervan veel beperkter dan op de aarde,” vertelt onderzoeker George McDonald aan Scientias.nl. De winden op Io zijn zelfs 100.000 keer zwakker dan de winden op aarde. De duinen op Io worden dan ook niet door wind gevormd, maar door lavastromen die ondergrondse sneeuw verdampen.
Is er leven rond Jupiter?
Voorlopig gaat er helaas geen missie naar Io toe. Wel stuurt de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie een ruimtevaartuig naar een andere Joviaanse maan: Europa. De zogenoemde Europa Clipper arriveert rond 2030 bij de maan en zal tientallen scheervluchten langs Europa uitvoeren. Zo hopen astronomen meer te weten te komen over de oceaan die onder de dikke ijskorst schuilgaat. “De voorspelling van een heet, rotsachtig binnenste en onderzeese vulkanen op Europa vergroten de kans dat de uitgestrekte oceaan een bewoonbare omgeving is,” zegt onderzoeker Robert Pappalardo. Dat zou goed nieuws zijn voor de zoektocht naar buitenaards leven.
