Ze zitten in pannen, jassen, pizzadozen, tapijten en zelfs in narcosemiddelen: PFAS, ook wel bekend als ‘forever chemicals’, maken ons dagelijks leven een stuk makkelijker. Maar er kleven nogal wat nadelen aan deze fluorkoolwaterstoffen. Uit Amerikaans onderzoek blijkt nu dat blootstelling aan PFAS ook gelinkt is aan een fors hoger risico op diabetes type 2.
Onderzoekers van het Mount Sinai-ziekenhuis in New York analyseerden data van 180 mensen die recent de diagnose diabetes type 2 kregen. Ze vergeleken deze groep met 180 mensen van dezelfde leeftijd, sekse en afkomst zonder diabetes. De deelnemers waren afkomstig uit BioMe, een grote onderzoeksdatabase met medische gegevens van ruim 70.000 patiënten uit het Mount Sinai Hospital. En wat bleek: mensen met hogere PFAS-waarden in hun bloed hadden tot wel 31 procent meer kans om diabetes te ontwikkelen. De correlatie bleef overeind, ook nadat het team andere risicofactoren zoals leeftijd, geslacht en genetische achtergrond meewoog in de testuitslagen.
PFAS in het menselijk lichaam
PFAS, voluit per- en polyfluoralkylstoffe, zijn chemische stoffen die water, olie en vuil afstoten. Ze breken nauwelijks af en hopen zich daardoor op in het milieu en in het menselijk lichaam. De onderzoekers hebben het sterke vermoeden dat PFAS de bloedsuikerregulatie verstoren via subtiele ontregelingen in het metabolisme, vooral bij de aanmaak van aminozuren en het verwerken van medicijnen. “PFAS zijn synthetische chemicaliën die bestand zijn tegen hitte, olie, water en vlekken. Ze komen voor in talloze dagelijkse producten”, legt hoofdonderzoeker Vishal Midya van de Icahn School of Medicine in New York uit. “Omdat ze zo enorm traag afbreken, stapelen ze zich op in ons lichaam. Ons onderzoek laat zien dat deze stoffen het metabolisme op zo’n manier beïnvloeden dat het risico op diabetes toeneemt.”
Volgens medeonderzoeker Damaskini Valvi past deze studie in een breder beeld. “Steeds meer onderzoeken laten zien dat PFAS bijdragen aan chronische ziektes zoals obesitas, leveraandoeningen en nu ook diabetes”, vertelt zij. “Het is erg belangrijk om beter te begrijpen wat de invloed is van deze stoffen in combinatie met genetische en leefstijlfactoren op het ontstaan van ziektes.” De onderzoekers pleiten voor meer zogeheten exposoomonderzoek, waarin wordt gekeken naar de volledige reeks omgevingsinvloeden waaraan iemand gedurende het leven wordt blootgesteld. Ook roepen ze op tot grotere studies, waarbij deelnemers van de baarmoeder tot op hoge leeftijd gevolgd worden, om te kunnen inschatten welke levensfasen extra kwetsbaar zijn voor milieuschade.
Wat kun je zelf doen?
PFAS in al zijn verschijningsvormen zijn inmiddels een bekende risicofactor voor een lange lijst aan gezondheidsproblemen, maar het is onmogelijk om de blootstelling eraan tot nul te reduceren. Toch kun je bewust kiezen voor producten zonder PFAS, zoals PFAS-vrije pannen of kleding zonder waterafstotende coatings. Ook wordt wereldwijd steeds vaker opgeroepen tot strengere regulering en een verbod op het gebruik van PFAS in consumentenproducten.
In de nieuwe studie, die deze week is gepubliceerd in het vakblad eBioMedicine, onderstrepen de wetenschappers het belang van preventie bij ernstige ziekten zoals diabetes type 2. Het team pleit niet alleen voor gezonde voeding en beweging, maar ook voor bewuste keuzes in wat we kopen, gebruiken en uiteindelijk in ons lichaam opnemen.
