De sterren lijken niet uit materiaal van de Melkweg te zijn gevormd, maar uit twee nabijgelegen dwergstelsels.
Aan de rand van de Melkweg bevinden zich de oudste sterren van ons sterrenstelsel. Astronomen hebben nu tussen deze bejaarde sterren iets opvallends gevonden: een zwerm van jonge sterren die een extragalactische oorsprong lijken te hebben. “Het is een nietig cluster van sterren – minder dan een paar duizend in totaal – maar het heeft grote implicaties,” aldus ontdekker en onderzoeker Adrian Price Whelan.
Extragalactisch
Het cluster van jonge sterren is tot Price-Whelan 1 gedoopt, vernoemd naar zijn ontdekker. Het meest verrassend aan de vondst is de bijzondere extragalactische oorsprong van de babysterren. Het betekent dat de sterren niet uit materiaal van de Melkweg zijn gevormd, maar uit twee nabijgelegen dwergstelsels die bekend staan als de Magelhaense Wolken.
De Magelhaense Wolken zijn sterrenstelsels die met het blote oog aan de nachtelijke hemel te zien zijn. De Grote Magelhaense Wolk staat zo’n 160.000 lichtjaar van ons vandaan. De Kleine Magelhaense Wolk is ongeveer 200.000 lichtjaar van ons verwijderd. Beide sterrenstelsels bestaan uit honderden miljoenen sterren. De wolken zijn vernoemd naar de Portugese ontdekkingsreiziger Ferdinand Magelhaen.
Price-Whelan ontdekte het cluster met behulp van het Gaia-ruimtevaartuig. Deze heeft de afstanden en bewegingen van een slordige 1,7 miljard sterren gemeten en gecatalogiseerd. Het nieuwe cluster is relatief jong – zo’n 117 miljoen jaar oud – en ligt aan de rand van de Melkweg. “Het cluster ligt echt heel ver weg,” zegt Price Whelan. “Het ligt veel verder weg dan alle bekende jonge sterren die zich in de Melkweg bevinden.” Het cluster houdt zich op in een gebied in de buurt van een enorme, uitgestrekte stroom gas – de Magelhaense Stroom – afkomstig van de Magelhaense Wolken. Deze strekt zich langzaam maar zeker naar de Melkweg uit. De gasstroom bevat niet veel metaal, in tegenstelling tot andere gassen die zich in de buitengebieden van de Melkweg bevinden.
Ramkoers
Onderzoekers voorspellen dat de Melkweg en de Grote Magelhaense Wolk over ongeveer twee miljard jaar op elkaar zullen klappen.De nieuwe ontdekking kan ons mogelijk iets meer over deze komende botsing vertellen. Waarom? Het is heel lastig om de afstand van gas tot de aarde te meten. En dus wisten astronomen niet zeker hoe dicht de Magelhaense Stroom de Melkweg al genaderd was. De afstanden tot sterren is echter makkelijker te meten. Met behulp van de huidige posities en bewegingen van de sterren in het cluster voorspellen de onderzoekers dat de rand van de Magelhaense Stroom ongeveer 90.000 lichtjaar verwijderd is van de Melkweg. Dat is trouwens veel dichterbij dan eerder gedacht.
Gas
Het betekent dat de uitstrekkende arm van de Magelhaense Stroom waarschijnlijk eerder in de Melkweg zal worden opgenomen dan huidige modellen voorspellen. “Uiteindelijk zal dat gas veranderen in nieuwe sterren,” legt Price-Whelan uit. “Op dit moment verbruikt ons sterrenstelsel veel meer gas dan dat er bijkomt. Het extra aangeleverde gas zal de voorraden aanvullen en ervoor zorgen dat onze Melkweg blijft gedijen en nieuwe sterren vormt.”
Volgens de onderzoekers kunnen de jonge sterren nieuwe inzichten bieden in de geschiedenis van de Melkweg. Ze kunnen ons bijvoorbeeld vertellen of de Magelhaense Wolken in het verleden ook al in botsing zijn gekomen met de Melkweg. Door een antwoord op die vraag te vinden kunnen astronomen de geschiedenis en de eigenschappen van ons sterrenstelsel beter gaan begrijpen.
