Nierstenen zijn bepaald geen pretje. Ze kunnen dagenlang hevige pijn in je zij veroorzaken. Urologen spreken zelfs van de ergste pijn die er bestaat. Slachtoffers kruipen op handen en knieën rond en moeten soms zelfs braken van ellende. Nu blijkt dat de consumptie van veel toegevoegde suikers de kans op nierstenen vergroot.
Tot 15 procent van de Noord-Amerikanen en tot 9 procent van de Europeanen hebben last van nierstenen. Dit gaat vaak gepaard met heftige pijnscheuten, misselijkheid, overgeven, rillingen en bloed in de urine. Af en toe een niersteen is erg vervelend, maar normaal gesproken geen gevaar voor de gezondheid. Als de aanvallen echter vaker voorkomen, kan het leiden tot infecties, gezwollen nieren, een verslechterde nierwerking en ernstige nierziekten. Bekende risicofactoren voor het ontwikkelen van nierstenen zijn overgewicht, man-zijn, chronische diarree, uitdroging, diabetes, jicht en bepaalde darmziekten, zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Maar het lijkt er ook sterk op dat het dieet van invloed is op de vorming van nierstenen.
Minderen met suiker
Een recent Chinees onderzoek laat voor het eerst een duidelijke link zien tussen het eten van toegevoegde suikers en het ontstaan van nierstenen. Hoe meer van die suikers in het dieet, hoe meer last de onderzochte mensen hadden van nierstenen. Toegevoegde suikers zitten voornamelijk in frisdranken, snoepgoed, ijs, koekjes en taart. “Dit is de eerste studie die een verband aantoont tussen het consumeren van toegevoegde suikers en nierstenen”, zegt hoofdonderzoeker Shan Yin uit Nanchong. “Het lijkt er sterk op dat het matigen van de dagelijkse hoeveelheid suiker kan helpen om de ontwikkeling van nierstenen te voorkomen.”
Meerdere risicofactoren
Yin en collega’s analyseerden de dieet- en gezondheidsdata van ruim 28.000 Amerikaanse volwassen mannen en vrouwen. De deelnemers kregen allemaal een healthy eating-indexscore (HEI-2015). De onderzoekers corrigeerden zoveel mogelijk voor factoren als geslacht, leeftijd, ras, inkomen, BMI, HEI-2015-score, rookgedrag en diabetesklachten. En dan nog bleken de proefpersonen die meer toegevoegde suikers innamen, vaker nierstenen te hebben, maar ook een lagere HEI-2015-score en een lager opleidingsniveau. Gemiddeld consumeerden ze per dag 272 calorieën aan toegevoegde suikers, oftewel 13,2 procent van de totale dagelijkse energie-inname.
Fikse verschillen
Het kwart van de deelnemers dat de meeste suiker binnenkreeg, had bijna 40 procent meer kans om nierstenen te ontwikkelen dan gemiddeld. En de deelnemers die meer dan een kwart van hun dagelijkse hoeveelheid calorieën uit toegevoegde suikers haalden, hadden maar liefst 89 procent meer kans om nierstenen te krijgen dan de groep die slechts 5 procent van hun energie uit toegevoegde suikers kreeg.
Het mechanisme achter de relatie tussen suiker en nierstenen is nog niet bekend. “Er is vervolgonderzoek nodig om meer te kunnen zeggen over de link tussen toegevoegde suikers en allerlei verschillende ziekten en stoornissen. We willen hier in de toekomst dieper op ingaan”, legt Yin uit. “Bijvoorbeeld: wat voor soorten nierstenen worden het sterkst gelinkt aan toegevoegde suikers? En hoeveel minder suiker moeten we eten om de kans op nierstenen te verkleinen? Hoe dan ook, onze bevindingen geven nu al waardevolle inzichten voor beleidsmakers en zorgverleners.”
Er zitten afvalstoffen in de urine die met het plassen naar buiten komen. Lossen deze afvalstoffen niet helemaal op in de urine, dan ontstaan in het nierbekken mogelijk kristallen of steentjes. Dit worden nierstenen genoemd. Kleine steentjes plas je zonder problemen uit. Je merkt het waarschijnlijk niet eens. Maar zijn ze groter, dan kunnen ze in de urinewegen blijven steken.
Wat zijn koliekpijnen?
Hierdoor kan een niersteenaanval met koliekpijnen ontstaan. Dit zijn heftige pijngolven in de zij, veroorzaakt door het samenknijpen van de urinewegen. Langzaam beweegt de steen naar beneden richting de uitgang, waardoor de pijn ook steeds lager aan de zijkant van de onderbuik te voelen is. Een niersteen kan gezwollen nieren of een urineweginfectie veroorzaken, maar normaal gesproken zijn de klachten na een paar dagen wel over. De steen is dan in de blaas aanbeland. Mannen hebben ongeveer tweemaal zo vaak last van urinestenen als vrouwen.Wanneer de huisarts bellen?
Een sterke pijnstiller, zoals diclofenac of ibuprofen helpt het beste tegen de pijn. Bel de huisarts wanneer de pijnstillers onvoldoende werken, wanneer er pijn is bij het plassen of als er sprake is van koorts tijdens of na de niersteenaanval.
