En dat levert enkele onverwachte ontdekkingen op.
De Parker Solar Probe is al enkele jaren onderweg naar onze moederster. Om daar echter goed en wel te arriveren, zijn er enkele zogenoemde ‘zwaartekrachtsslingers’ nodig. In totaal zal Parker Solar Probe zeven keer langs Venus scheren. En dat biedt ook gelijk de mogelijkheid om onze naaste buur wat beter te bestuderen.
Venus
Hoewel de focus van Parker Solar Probe de zon is, speelt Venus een cruciale rol in de missie. De zwaartekracht van de planeet wordt namelijk gebruikt om de baan van het ruimtevaartuig te buigen. Deze zwaartekrachtsslingers stellen het vaartuig in staat om steeds dichter naar de zon toe te vliegen. Tegelijkertijd kunnen deze scheervluchten ook enkele unieke en zelfs onverwachte beelden van het binnenste zonnestelsel opleveren. En tijdens de derde slinger langs Venus, wist de ingebouwde Wide-field Imager (of kortweg WISPR) waar Parker Solar Probe mee uitgerust is, een treffende foto van Venus’ duistere zijde te maken.
Foto
WISPR is een telescoop die ontworpen is om foto’s te schieten van de zonnecorona het binnenste gedeelte van de heliosfeer, de zonnewind en andere fenomenen die PSP passeren. Onderstaande foto is gemaakt op 11 juli 2020, op een afstand van ongeveer 12.380 kilometer van Venus’ oppervlak. Het uitzicht op Venus is niet alleen prachtig, de foto levert ook enkele interessante ontdekkingen op.
De camera detecteerde een lichte gloed aan de randen van Venus. Deze ‘airglow’ of ‘luchtgloed’ is mogelijk het licht dat wordt uitgezonden door zuurstofatomen hoog in de atmosfeer, die zich aan de nachtzijde van de planeet recombineren tot moleculen. Het prominente donkere oppervlak in het midden van de afbeelding is Aphrodite Terra; het grootste hooglandgebied op het Venusiaanse oppervlak, vlakbij de evenaar. Het gebied oogt donker vanwege de lagere temperatuur. Zo is het hier ongeveer 30 graden Celsius koeler dan de omgeving.
Verrassend
Dat dit gebied zo goed zichtbaar is op de foto, verraste het team. “WISPR is op maat gemaakt en getest voor waarnemingen in zichtbaar licht,” vertelt onderzoeker Angelos Vourlidas. We hadden verwacht wolken te zien, maar de camera tuurde er recht doorheen.” Bovendien is WISPR erin geslaagd om de thermische emissie van het Venusiaanse oppervlak vast te leggen. “Dit lijkt sterk op de door het Akatsuki-ruimtevaartuig gemaakte foto’s in nabij-infrarode golflengten,” aldus onderzoeker Brian Wood.
Akatsuki is een Japanse ruimtesonde van JAXA die op 20 mei 2010 werd gelanceerd om de atmosfeer van de planeet Venus te onderzoeken. Maar door een probleem met de brandstoftank slaagde de Japanse ruimtesonde Akatsuki er niet in om de juiste baan om Venus te bereiken. Twee minuten en 23 seconden na het uitvoeren van een manoeuvre om in de juiste baan om Venus te arriveren, viel de druk weg in de brandstoftank en verloor de ruimtesonde zijn balans. Daarmee viel de gehele missie in duigen.
De onderzoekers stuurden deze verrassende observatie terug naar het laboratorium om de gevoeligheid van het instrument voor infraroodlicht te meten. Als WISPR inderdaad nabij-infrarode golflengten kan opvangen, zou dit onvoorziene vermogen nieuwe mogelijkheden bieden om stof rond de zon en in het binnenste zonnestelsel te bestuderen. Als echter blijkt dat het instrument geen infrarode golflengten kan oppikken, hebben de nieuwe afbeeldingen mogelijk een onbekend ‘venster’ door de Venusiaanse atmosfeer onthuld. “Hoe het ook zij, er wachten ons enkele opwindende wetenschappelijke kansen,” zegt Vourlidas.
Nieuwe beelden
Om de verrassende bevindingen verder te bestuderen, hebben de onderzoekers een reeks vergelijkbare waarnemingen van Venus’ duistere zijde tijdens de laatste flyby – op 20 februari – uitgevoerd. Wetenschappers verwachten die gegevens eind april te ontvangen en te verwerken voor verdere analyse. “We kijken erg naar deze nieuwe beelden uit,” vertelt onderzoeker Javier Peralta. “Thermische emissie afkomstig van het oppervlak van Venus en de luchtgloed – hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door zuurstof – aan de rand van de planeet, kunnen waardevolle bijdragen leveren aan studies naar het Venusiaanse oppervlak.”
De Parker Solar Probe is dus nog niet eens op zijn eindbestemming gearriveerd, maar stuit nu al op interessante nieuwe ontdekkingen. De bedoeling is echter dat de missie onze zon nader onder de loep neemt. Onze zon bevat 99,86% van alle massa in ons zonnestelsel en toch zijn we nog nooit zo dicht bij deze gigantische massa geweest. Het betekent dat we eigenlijk nog vrij weinig over de zon weten. Maar de Parker Solar Probe gaat daar verandering in brengen. De Parker Solar Probe is een technologisch hoogstandje waar NASA lang en hard aan heeft gewerkt. De ruimtesonde zal afreizen naar de atmosfeer – ofwel corona – van de zon waar het laaiend heet is. NASA hoopt dat de Parker Solar Probe meer inzicht geeft in het ontstaan van de zonnewind en de magnetische velden op de zon. Tevens moet de ruimtesonde het mysterie van de corona oplossen: de temperaturen in de zonne-atmosfeer liggen namelijk veel hoger dan op het oppervlak van de zon. Maar we begrijpen nog niet hoe dat kan.
