En meer dan 25.000 ton daarvan komt in de al bevuilde oceaan terecht, waar het een grote bijdrage levert aan een reeds onbeheersbaar wereldwijd plasticprobleem.
De COVID-19-pandemie heeft geleid tot een grote vraag naar kunststofproducten die slechts eenmalig worden gebruikt. Denk aan mondkapjes, plastic handschoentjes en gelaatsschermen. Dit heeft geleid tot een immens grote afvalhoop, zo tonen onderzoekers aan. En helaas eindigt een groot deel daarvan ook nog eens in de al bevuilde oceaan, met alle gevolgen van dien.
Pandemie
Veel wetenschappers hadden al het vermoeden dat de pandemie behoorlijk wat plastic afval voort heeft gebracht. Maar hoeveel? In een nieuwe studie besloten onderzoekers de volledige omvang ervan te berekenen. Met behulp van een nieuw ontwikkeld numeriek model ging het onderzoeksteam aan de slag.
De cijfers
De cijfers liegen er niet om. Want de onderzoekers komen tot een ontdekking dat er wereldwijd meer dan 8 miljoen ton pandemisch plastic afval is gegenereerd. Het zorgelijke is echter dat een groot gedeelte daarvan in de oceaan eindigt. Zo blijkt uit de bevindingen dat meer dan 25.000 ton plastic zich een weg baant naar de al bevuilde oceanen. Binnen drie tot vier jaar zal naar verwachting een aanzienlijk deel hiervan op stranden aanspoelen of naar de zeebodem zinken. Een kleiner deel zal in de open oceaan terechtkomen en zich in de Noordelijke IJszee ophopen.
Dankzij consistente circulatiepatronen in de oceaan, hebben onderzoekers een goed beeld van hoe plastic afval zich door de zeeën beweegt. Uit het nieuwe model blijkt dat 80 procent van het plastic afval dat in de Noordelijke IJszee terechtkomt, zich hier zal ophopen en naar de bodem zinkt. Het betekent dat er in deze wateren een soort plastic stortplaats zal ontstaan. En dat terwijl het Arctisch ecosysteem al als bijzonder kwetsbaar wordt beschouwd. De mogelijke ecologische effecten van blootstelling aan opgehoopte kunststoffen voegen nog een extra zorg toe, aldus de onderzoekers.
De grote vraag is waar in de wereld het precies mis gaat. De onderzoekers verzamelden gegevens vanaf het begin van de pandemie in 2020 tot en met augustus 2021. En uit de bevindingen blijkt dat het grootste deel van het wereldwijde plastic afval dat in de oceaan terechtkomt, afkomstig is uit Azië. Ziekenhuisafval vertegenwoordigt het grootste deel van de landafvoer.
Aziatische ziekenhuizen
“Toen we begonnen te rekenen, waren we verrast dat de hoeveelheid medisch afval aanzienlijk groter was dan ander afval,” vertelt onderzoeker Amina Schartup. “Veel ervan komt uit Aziatische landen, ook al kampen zij niet de meeste COVID-19-gevallen. Het afval komt met name van ziekenhuizen vandaan gelegen in gebieden die vóór de pandemie al worstelden met hun afvalbeheer. Ze zijn gewoon niet ingesteld op nog meer afval.”
Rivieren
De onderzoekers zoomden in hun studie verder in op de meest vervuilde rivieren en stroomgebieden. Want volgens het team komt het grootste deel van het wereldwijde plastic afval dat door de pandemie is voortgebracht, via rivieren in de oceaan terecht. Aziatische rivieren blijken goed voor 73 procent van de totale lozing van plastic, met als top drie de rivieren Sjatt al-Arab, Indus en Yangtze die uitmonden in de Perzische Golf, Arabische Zee en Oost-Chinese Zee. Europese rivieren zijn verantwoordelijk voor 11 procent van de afvoer.
Beter beheer
De studie benadrukt hoe groot de behoefte aan een beter beheer van medisch afval in ontwikkelingslanden is. Om de toestroom van plastic afval in de oceanen tegen te gaan, dringen de onderzoekers dan ook aan om deze landen te helpen. Daarnaast willen ze het publieke bewustzijn van de milieu-impact van persoonlijke beschermingsmiddelen vergroten. De ontwikkeling van milieuvriendelijkere materialen zou al helpen om de nijpende situatie te verbeteren.
Het team stelt dat het nu echt tijd is om in actie te komen. “COVID-gerelateerd plastic is slechts een deel van een veel groter probleem waarmee we in de 21e eeuw worden geconfronteerd: plastic afval,” zegt onderzoeker Yanxu Zhang. “Om dit op te lossen, is technische innovatie, transitie van de economie en verandering van levensstijl nodig.”
