Bij het terugdringen van CO2-uitstoot denk je vooral aan het redden van de planeet, maar wat dacht je van het redden van je portemonnee? Allesverwoestende overstromingen kosten veel meer geld dan gedacht.
Nieuwe klimaatmodellen tonen de enorme impact van overstromingen die in de toekomst aan de kust plaatsvinden door klimaatverandering. Vooral in Azië, West-Afrika en Egypte loopt het in de papieren de komende decennia.
Geen geld
De Australische onderzoekers berekenden niet alleen de jaarlijkse kosten van overstromingen in kustgebieden, maar ook het aantal mensen dat er door wordt getroffen. Ze hebben voor een groot aantal landen de impact geraamd, uitgaande van verschillende adaptatiescenario’s. De conclusie: ontwikkelingslanden worden buitenproportioneel zwaar getroffen. En de reden is simpel. Hun ligging is niet ideaal, maar vooral: waar wij een paar extra dijken bouwen of een nieuwe dam aanleggen, is daar in die landen geen geld voor.
Dat betekent dat de kosten van een overstroming oplopen. Uiteindelijk zijn die landen jaarlijks meer dan 5 procent van hun bbp (bruto binnenlands product) kwijt aan schade veroorzaakt door overstromingen, als ze geen maatregelen nemen om hun kust beter te beschermen tegen het stijgende water.
Oneerlijk verdeeld
Het verschil met ontwikkelde landen is groot, al blijven overstromingen een dure grap. Ook in de westerse wereld zijn we straks jaarlijks gemiddeld een kleine 3 procent van ons bbp kwijt aan schade door zeewater dat onze kusten overspoelt, en dat is als we wel maatregelen nemen ter versterking van onze kustlijn. Dat gaat overigens verder dan een dijk of dam. Denk ook aan zeewallen, zandduinen, mangrovebossen en verbeterde drainage. Het grote punt is dat wij daar geld voor hebben en veel andere landen niet. “Dit onderzoek toont de grote menselijke en financiële kosten van klimaatverandering en hoe ongelijk de gevolgen worden gevoeld”, zegt onderzoeker en professor Ian Young van de University of Melbourne.
Op de vlucht voor de zee
“Ontwikkelingslanden zullen verwoest worden, zowel als het gaat om hun economie als om het aantal mensen dat slachtoffer wordt. Als er geen geld komt om de schade te beperken zullen mensen noodgedwongen hogerop moeten gaan wonen en dat zal leiden tot grote sociale problemen, waaronder een toename van het aantal klimaatvluchtelingen.”
De onderzoekers keken naar de kans op extreme overstromingen op meer dan 9000 locaties voor de jaren 2050 en 2100. Met 2015 als uitgangspunt werden er twee scenario’s uitgewerkt: eentje waarin geen maatregelen werden genomen om de kust te beschermen en eentje waarin dat wel werd gedaan.
Stormvloed en springtij
Het model toont aan dat het wel of niet nemen van maatregelen een cruciale rol speelt bij de impact van overstromingen. Volgens de onderzoekers is er in 2100 de grootste schade in Azië, West-Afrika en Egypte, ongeacht het adaptatiescenario. De landen die het zwaarst getroffen worden zijn Suriname, Vietnam, Myanmar, Bangladesh, Koeweit, Mauritanië, Guyana, Guinea-Bissau, Egypte en Maleisië.
De overstromingen aan de kusten van deze landen kunnen ontstaan door stormvloed, hoogtij, grote golven en de stijging van de zeespiegel. “Ons model neemt getijden, stormvloed, golven en zeespiegelstijging mee. Het houdt ook rekening met de omvang van de bevolking, het bbp en CO2-uitstoot tegen 2100”, zegt onderzoeker Ebru Kirezci.
Zonder maatregelen kan het aantal mensen dat last heeft van de overstromingen oplopen van 34 miljoen per jaar in 2015 tot 246 miljoen in 2100, concluderen de onderzoekers. De jaarlijkse kosten kunnen stijgen van 0,3 procent van het wereldwijde bbp in 2015 naar 2,9 procent in 2100. Maar worden er wel maatregelen genomen, die compenseren voor de verwachte stijging van de zeespiegel dan is de impact kleiner. In 2100 worden dan ‘maar’ 119 miljoen mensen per jaar getroffen door overstromingen en de jaarlijkse kosten zijn met 1,1 procent van het wereldwijde bbp nog grofweg een derde van de kosten als we geen maatregelen nemen.
Tijd voor een dijk
Een no brainer zou je denken: het is verreweg de goedkoopste oplossing om de kust overal te versterken, maar volgens de onderzoekers wordt het een enorme uitdaging om geld te vinden voor deze maatregelen. “Dit is een complex probleem, waar de deelnemers van de onlangs gehouden klimaattop in Egypte ook al mee worstelden”, aldus Young.
Op de COP27 vorig jaar november in Egypte klonk voor het eerst heel luid de oproep van ontwikkelingslanden dat er geld vanuit het Westen moet komen om de klimaatproblemen, die grotendeels door rijke landen zijn veroorzaakt, aan te pakken. Dat heeft nog niet veel zoden aan de dijk gezet. De uitkomst van de top was teleurstellend.
