Helikopterouders worden ze genoemd. Ouders die hun kinderen te veel beschermen en continu bezig zijn om hun leven perfect te maken. Uit een nieuwe studie blijkt nu dat dit voor niemand goed is, zowel ouders als kinderen krijgen er psychische problemen van.
We kennen allemaal wel de verschillen met vroeger. Toen werd je als kind meer aan je lot overgelaten. Je speelde met andere kinderen of met jezelf en was lid van één sportclubje. Als je redelijke cijfers op school haalde en een paar vriendjes had, was het al snel helemaal goed. Hoe anders is dat nu? Om je heen hoor je van ouders dat ze hun kleuters Chinees leren of toch minstens Engels en lezen leren ze ook al voor ze naar groep 3 gaan. Het lijkt alsof ouders in een soort ratrace zijn beland om hun kinderen zo perfect mogelijk te maken.
Druk van de buitenwereld
Het ergste is nog wel dat dit slecht is voor ouders én kinderen. Beiden worden ongelukkig van de druk om te proberen perfect te zijn. Dat blijkt uit een nieuwe Amerikaanse studie onder meer dan zevenhonderd ouders. Bijna 60 procent stelt een burn-out te hebben, oftewel zich fysiek en emotioneel uitgeput te voelen. Dit komt voort uit te hoge verwachtingen van zichzelf en druk van de buitenwereld. Ook te weinig tijd om met kinderen te spelen, voor de relatie en het huishouden zijn dingen die tot burn-outklachten leiden.
Minder doen
Het wrange is dat juist mínder doen de oplossing is. Hoe meer tijd ouders en kinderen hebben om met elkaar te spelen en hoe minder sportclubjes, muzieklessen of andere verplichtingen kinderen hebben hoe beter het met hen gaat. Deze kinderen hebben minder vaak psychische problemen, zoals ADHD, depressie, OCD of angst. Ze zijn ook gelukkiger als hun ouders zich goed voelen. Er ontstaat zelfs een neerwaartse spiraal: als kinderen mentale problemen hebben, rapporteren ouders vaker een burn-out en schreeuwen ze meer tegen hun kinderen. Dat leidt weer tot meer psychische klachten bij kinderen.
Hoofdonderzoeker Kate Gawlik van Ohio State College, zelf een werkende moeder van vier, noemt de illusie van perfect ouderschap het probleem. De verwachtingen zijn hoog en er mag niets misgaan. “Ik denk dat sociale media echt de balans hebben laten doorslaan. Je kunt mensen op Instagram bekijken of je kunt zelfs gewoon mensen zien rondlopen en denken: hoe doen ze dat? Hoe lijken ze altijd alles op orde te hebben terwijl ik dat niet heb?”
Prestatiecultuur
In werkelijkheid zie je, zeker op social media, maar een heel klein deel van het verhaal. De op de grond liggende, schreeuwende peuter in de supermarkt staat in niemands Instagram Story, wel dat picture perfect uitje naar Disneyland. Ook wordt breed uitgemeten over wat voor bijzondere talenten het kroost beschikt. “We hebben hoge verwachtingen van onszelf als ouders en we hebben hoge verwachtingen van wat onze kinderen zouden moeten doen en kunnen. Daarbij vergelijk je jezelf met andere gezinnen, en er wordt geoordeeld, of het nu zo bedoeld is of niet, het gebeurt wel.”
Het is ‘de prestatiecultuur’ die volgens Gawlik al deze ellende veroorzaakt. “Als ouders een burn-out hebben, ervaren ze angst, stress en depressie, maar hun kinderen doen het ook psychisch slechter”, vult medeonderzoeker Bernadette Melnyk aan. “Dus het is superbelangrijk om het echte verhaal onder ogen te zien als je als ouder burn-out raakt en er iets aan te doen door beter voor jezelf te zorgen.”
Positief opvoeden
De onderzoekers ontwikkelden een heel effectieve Working Parent Burnout Scale. Met deze enquête die uit tien punten bestaat kunnen ouders in realtime meten in hoeverre ze een burn-out hebben plus bewezen oplossingen leren te gebruiken. Een van die oplossingen is zogenoemd positief opvoeden. Daarbij geef je je kinderen veel warmte en liefde, maar ook structuur en begeleiding. “Je leert ze op een vriendelijke manier de consequenties van bepaald gedrag. Het is veel beter om te proberen een positieve ouder te zijn in plaats van een perfecte ouder.”
Gawlik noemt een voorbeeld: “Als je misschien altijd prioriteit geeft aan het perfect schoonhouden van je huis, maar daardoor geen tijd meer hebt om ’s avonds met je kinderen te wandelen, moet je de boel misschien herorganiseren of een manier vinden om het allebei te laten werken.”
Gelukkig kind
Het gaat er niet om dat je perfecte kinderen op de perfecte manier grootbrengt, maar dat je ze op een positieve manier voorbereidt op het volwassen leven. Zo zou flink wat frustratie te voorkomen zijn. “Ouders doen geweldig werk in de zorg voor hun kinderen, maar ze geven zelden de prioriteit aan zichzelf. Als ouders kunnen we niet alles. Als kinderen zien dat hun ouders goed voor zichzelf zorgen, is de kans groot dat ze die waarde ook mee krijgen. Het heeft effect op de kinderen en op het hele gezin”, klinkt het tot besluit. “Zoals een ouder me vertelde: ik heb liever een gelukkig kind dan een perfect kind.”
