Rivierotters hebben niet zo veel met hygiëne: ze eten, spelen en poepen op dezelfde plek, en hun voedsel zit vaak vol met parasieten. Toch blijkt uit nieuw onderzoek dat dit rommelige gedrag het ecosysteem juist een handje — of beter gezegd: een pootje — helpt.
De meeste parasieten die in otterpoep worden aangetroffen, zijn niet schadelijk voor de otters zelf. Integendeel: ze kunnen ons veel leren over de gezondheid van het leefgebied én ze lijken de otters zelfs te helpen bij het vinden van voedsel. Bioloog Calli Wise, die aan het onderzoek meewerkte, zegt hierover: “Rivierotters zijn indrukwekkende jachtdieren die een belangrijke rol spelen in het ecosysteem. De parasieten die ze binnenkrijgen, kunnen ons veel vertellen over de gezondheid van hun omgeving.” De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in Frontiers in Mammal Science.
Latrines vol informatie
Voor het onderzoek onderzocht het team van Wise achttien latrines in Chesapeake Bay, VS — vaste plekken waar rivierotters samenkomen om te eten, te spelen en hun uitwerpselen achter te laten. Deze latrines dienen niet alleen als toiletten, maar ook als geurmarkeringen voor andere otters.
Door de uitwerpselen nauwkeurig te analyseren, hoopten de onderzoekers meer te leren over de leefgewoonten van deze dieren. Volgens ecoloog Katrina Lohan, die eveneens aan het onderzoek meewerkte, is dat broodnodig: “Het is schokkend om te zien hoe weinig we eigenlijk weten over hun biologie en ecologie.”
Hightech poepanalyse
Het team gebruikte een techniek genaamd DNA-metabarcoding. Hierbij wordt het DNA in de ontlasting vergeleken met een uitgebreide database vol DNA-fragmenten van allerlei dieren en planten. Zo konden de onderzoekers precies achterhalen wat er op het menu van de otter stond.
Uit de analyse bleek dat het dieet voor maar liefst 93% uit vis en krab bestaat. Daarnaast eten rivierotters ook amfibieën, wormen en soms een vogel. Interessant genoeg troffen de onderzoekers ook resten aan van twee invasieve soorten: de Europese karper en de Procambarus zonangulus, een Amerikaanse rivierkreeftsoort. Daarmee dragen rivierotters mogelijk bij aan het beperken van de verspreiding van deze ongewenste exoten.
Parasieten: plaag of pluspunt?
De DNA-analyse bracht ook een verrassend grote hoeveelheid parasieten aan het licht. De meeste waren platwormen, die bekendstaan om hun vermogen de kieuwen, huid of vinnen van vissen te infecteren. Veel van deze parasieten infecteerden waarschijnlijk de prooidieren van de otter — en dus niet de otter zelf.
Volgens Lohan spelen deze parasieten een nuttige rol. Ze zorgen ervoor dat prooidieren verzwakken, waardoor otters ze makkelijker kunnen vangen. En doordat juist de zieke dieren worden opgegeten, kan dat de gezondheid van de prooipopulatie op de lange termijn zelfs verbeteren. “Hoewel parasieten negatief zijn voor het individu, zijn ze extreem belangrijk voor het voedselweb,” legt Lohan uit. “Het is zelfs mogelijk dat rivierotters niet in staat zouden zijn om voldoende voedsel te vangen als er helemaal geen parasieten zouden bestaan.”
Rondwormen en risico’s
Het onderzoek leverde echter ook minder goed nieuws op. Er werden namelijk rondwormen gevonden die bekendstaan om het infecteren van zoogdieren. Het team vermoedt dat deze wormen ook rivierotters zelf kunnen besmetten. Vooralsnog werden er geen parasieten gevonden die direct gevaarlijk zijn voor mensen. Wel stuitten de onderzoekers op soorten die nauw verwant zijn aan parasieten die wél ziekten bij mensen veroorzaken. Dat vormt volgens het onderzoeksteam een reden tot waakzaamheid.
Omdat rivierotters steeds vaker in stedelijke waterwegen worden gesignaleerd, kan de kans toenemen dat ze in aanraking komen met ziekteverwekkers die ook voor mensen gevaarlijk zijn. Wise waarschuwt: “Door rivierotters te bestuderen, kunnen we beter begrijpen welke omgevingsrisico’s er voor mensen bestaan. Voorlopig vormen otters geen direct gevaar, maar dat kan in de toekomst veranderen.”
Ecosysteemindicator
Dit onderzoek laat zien dat rivierotters, ondanks hun onhygiënische gewoonten, waardevolle informatiebron zijn over de gezondheid van hun leefgebied. Hun poep vertelt ons niet alleen wat ze eten, maar ook welke parasieten aanwezig zijn en hoe die het ecosysteem beïnvloeden. Wat voor ons misschien rommel lijkt, is voor ecologen een schatkamer vol data — en voor de rivierotter zelf simpelweg een normaal onderdeel van het dagelijks leven.
