Een recente studie biedt nieuwe inzichten in de klimaateffecten van contrails, de witte condenssporen die vliegtuigen achterlaten in de lucht. Het onderzoek, gepubliceerd in het vakblad Atmospheric Chemistry and Physics, toont aan dat het omleiden van vluchten om de vorming van contrails te vermijden een positieve impact kan hebben op het klimaat, zelfs wanneer dit leidt tot een lichte toename van de CO2-uitstoot.
Contrails, die warmte in de atmosfeer vasthouden, dragen bij aan de opwarming van de aarde. Tot nu toe bestond er onzekerheid over de balans tussen de voordelen van het vermijden van contrails en de nadelen van extra brandstofverbruik en CO2-uitstoot bij het omleiden van vluchten. Deze studie werpt nieuw licht op deze kwestie.
Meer CO2, maar minder opwarming
De onderzoekers analyseerden bijna een half miljoen vluchten over de Noord-Atlantische Oceaan in 2019. Ze berekenden de verwarmingseffecten van zowel de CO2-uitstoot als de gevormde contrails over verschillende periodes. Hun bevindingen zijn opmerkelijk: als vliegtuigen alle contrails zouden vermijden door slechts 1 procent meer brandstof te verbruiken, zou de totale opwarming aanzienlijk afnemen. Tegen 2039 zou de opwarming door de sector met ongeveer 29 procent afnemen vergeleken met een scenario waarin geen omleidingen worden genomen.
Nicolas Bellouin van de Universiteit van Reading, een van de auteurs van de studie, legt uit: “Het omleiden van vluchten om contrails te vermijden zou in theorie de impact van de luchtvaart op het klimaat kunnen verminderen en vliegreizen duurzamer kunnen maken. Onze bevindingen nemen een groot obstakel weg tegen het implementeren van het vermijden van contrails, maar we hebben nu betere voorspellingen en praktijkproeven nodig om dit in de praktijk te laten werken.”
Verdere studies zijn nodig
De onderzoekers benadrukken wel dat er nog onzekerheid bestaat. Zo blijft het moeilijk om te voorspellen waar contrails gevormd worden, en is de exacte impact op de opwarming nog niet volledig belicht. Om die reden stellen de onderzoekers voor dat het efficiënter is om in het begin enkel vluchten om te leiden die de meest verwarmende contrails vormen. Pas daarna kunnen vluchten met een kleinere impact worden bekeken.
Vliegen blijft voorlopig zeer vervuilend
Deze studie opent hoe dan ook nieuwe perspectieven voor de luchtvaartsector in haar streven naar duurzaamheid. De luchtvaart is immers geen gemakkelijke sector om te verduurzamen. De combinatie van economische belangen, technologische uitdagingen en de noodzaak om internationaal competitief te blijven, zorgt ervoor dat de overstap naar duurzame praktijken vaak traag verloopt. Hoewel er initiatieven zijn, is het moeilijk om grootschalige oplossingen te vinden.
Elektrisch vliegen biedt in de toekomst bijvoorbeeld mogelijk een oplossing voor korte afstanden, maar de technische beperkingen, zoals batterijcapaciteit en het gewicht van vliegtuigen, maken het moeilijk om deze technologie in te zetten voor langere vluchten. Daarnaast bieden alternatieve brandstoffen, zoals biobrandstoffen en synthetische kerosine, een veelbelovende tussenoplossing om de ecologische voetafdruk van de luchtvaart te verkleinen. Hoewel deze brandstoffen de uitstoot kunnen verminderen, zijn hun productieprocessen momenteel duur en stuiten ze op schaalbaarheidsproblemen, waardoor grootschalige toepassing nog ver weg is.
We vliegen met z’n allen steeds meer
Intussen blijft het aantal commerciële vluchten, vrijwel allemaal op kerosine, toenemen. In 2004 vonden wereldwijd zo’n 24 miljoen vluchten plaats. Dit jaar wordt voorspeld dat dit zal stijgen naar net iets meer dan 40 miljoen. Ook op Europese luchthavens werden tijdens de eerste helft van 2024 voor het eerst weer meer vluchten uitgevoerd dan voor de coronapandemie, toen het aantal eventjes in elkaar stuikelde. Zolang mensen massaal blijven vliegen, worden innovaties zoals het vermijden van contrails belangrijker dan ooit om de opwarming van de aarde te beperken.
