Het lijkt erop dat koolstofdioxide een krachtiger broeikasgas wordt naarmate er meer van in de atmosfeer wordt vrijgegeven.
Koolstofdioxide (CO2) is een van de belangrijkste broeikasgassen in de atmosfeer. De afgelopen decennia stijgt de hoeveelheid CO2 die in de atmosfeer wordt geïnjecteerd, waardoor het klimaat verandert. Dat komt omdat het de warmte van de zon vasthoudt en de temperatuur op aarde laat toenemen. Op dit moment blijft de atmosferische CO2-concentratie onverminderd stijgen. De hoeveelheid warmtevasthoudende broeikasgassen bereikte onlangs zelfs wederom een nieuw record. En dat is behoorlijk zorgwekkend. Zeker nu onderzoekers hebben ontdekt dat CO2 krachtiger wordt als broeikasgas naarmate er meer van in de atmosfeer wordt gepompt.
CO2
CO2 draagt voor ongeveer 64 procent bij aan de opwarming van het klimaat. Vooral de verbranding van fossiele brandstoffen en de productie van cement zijn verantwoordelijk voor deze uitstoot. Onlangs is gebleken dat in 2022 de gemiddelde CO2-niveaus voor het eerst maar liefst 50 procent hoger waren dan in het pre-industriële tijdperk. Deze trend zette zich voort in 2023.
Studie
In dit onderzoek maakten de wetenschappers gebruik van geavanceerde klimaatmodellen en andere instrumenten om het effect van stijgende CO2-niveaus te onderzoeken in een specifiek deel van de bovenste atmosfeer, namelijk de stratosfeer. Deze laag koelt af wanneer er meer CO2 in de lucht komt, iets wat wetenschappers al een tijdje weten. Wat ze nu hebben ontdekt, is dat deze afkoeling van de stratosfeer ervoor zorgt dat latere toenames van CO2 meer warmte vasthouden dan eerdere toenames. En dit leidt ertoe dat CO2 sterker wordt als broeikasgas.
De stratosfeer is een van de lagen in de atmosfeer van de aarde, gelegen boven de troposfeer en onder de mesosfeer. Het strekt zich uit van ongeveer 10 tot 50 kilometer boven het aardoppervlak. In de stratosfeer neemt de temperatuur doorgaans toe met de hoogte, in tegenstelling tot de troposfeer waar de temperatuur juist afneemt met de hoogte.
Kortom, de studie laat zien dat de kracht van CO2 toeneemt naarmate de concentraties ervan toenemen. Dit suggereert dat de CO2 die we momenteel in de atmosfeer vrijgeven een sterker opwarmend effect heeft dan de CO2 die door vorige generaties werd uitgestoten.
Krachtiger broeikasgas
”Onze bevinding betekent dat naarmate het klimaat reageert op toenames in CO2, CO2 zelf een krachtiger broeikasgas wordt,” verduidelijkt onderzoeker Brian Soden. “Dit benadrukt nogmaals dat we de uitstoot moeten verminderen, bij voorkeur zo snel mogelijk, om de ernstige gevolgen van klimaatverandering te voorkomen.”
Stralingsforcering
Het is een vrij opmerkelijke ontdekking. Voor lange tijd dachten wetenschappers namelijk dat de hoeveelheid warmte die in de atmosfeer wordt vastgehouden door een evenredige toename van CO2, ook wel bekend als stralingsforcering, een constante was die niet veranderde in de loop van de tijd. “Deze nieuwe ontdekking laat zien dat de stralingsforcering helemaal niet constant is,” onderstreept onderzoeker Ryan Kramer. “Het verandert als reactie op de manier waarop het klimaat zich aanpast aan hogere niveaus van CO2.”
Toekomst
De bevindingen voorspellen niet veel goeds voor de toekomst. “Toekomstige toenames in CO2 zullen opnieuw een krachtiger opwarmend effect op het klimaat hebben dan een equivalente toename in het verleden,” aldus onderzoeksleider Haozhe He. “Deze nieuwe kennis heeft grote gevolgen voor het begrijpen van zowel vroegere als toekomstige klimaatveranderingen.”
2023
Dit impliceert dat we de impact van klimaatverandering steeds sterker zullen voelen. En dat zien we eigenlijk nu al. Zo lijken we in 2023 af te stevenen op een recorduitstoot van CO2. Ook lijkt dit jaar de boeken in te gaan als één van de warmste jaren ooit en zijn er al 38 dagen in 2023 waarop de gemiddelde wereldwijde temperatuur meer dan 1,5 graad hoger lag dan de pre-industriële gemiddelde temperatuur. De allerhoogste gemiddelde wereldwijde temperatuur ooit werd ook in 2023 gemeten, in juli, en mogelijk is dat zelfs de hoogste gemiddelde wereldwijde temperatuur die de aarde in de afgelopen 100.000 jaar heeft meegemaakt.
Het nieuwe onderzoek komt precies op het moment dat wereldleiders deze week samenkomen in Dubai voor de 28e klimaattop (COP28). Wetenschappers hopen dat tijdens deze belangrijke bijeenkomst concrete acties worden ondernomen om de uitstoot van CO2 terug te dringen en klimaatverandering te stoppen. Of dit daadwerkelijk zal gebeuren, moeten we nog even afwachten. COP28 begon op 30 november en loopt tot 12 december. Na afloop zullen we ontdekken welke specifieke maatregelen worden genomen om de opwarming van de aarde aan te pakken.
