Op één daarvan zouden de omstandigheden zelfs gunstig kunnen zijn voor leven.
Student Michelle Kunimoto heeft in de door ruimtetelescoop Kepler verzamelde data in één klap 17 nieuwe planeten buiten ons zonnestelsel opgespoord. Een prachtige prestatie. Zeker aangezien één daarvan ongeveer net zo groot is als onze aarde en zich ook nog eens in de zogenaamde leefbare zone rond zijn ster bevindt. De ontdekking van de exoplaneten bewijst wederom dat er nog genoeg pareltjes in de verzamelde data van de inmiddels gepensioneerde ruimtetelescoop verstopt zitten.
Exoplaneet
De meest interessante exoplaneet die in de nieuwe data opdook, is een planeet die Kunimoto KIC-7340288 b heeft genoemd. Een jaar duurt op de planeet zo’n 142 dagen. Daarnaast bevindt KIC-7340288 b zich in een baan rond zijn ster op 0,444 astronomische eenheden (AU, de gemiddelde afstand aarde-zon, 150 miljoen km). Dit houdt in dat zijn baan net iets groter is dan de baan van Mercurius rond onze zon. Bovendien ontvangt KIC-7340288 b ongeveer een derde van het licht dat de aarde van onze zon krijgt.
Leefbaar
De vondst van deze nieuwe exoplaneet is uiterst bijzonder, want mogelijk gaat het hier om een leefbare planeet. De planeet blijkt na bestudering 1,5 keer zo groot als de aarde te zijn, wat betekent dat deze klein genoeg is om mogelijk een rotsachtige samenstelling te hebben. Kijken we namelijk in ons eigen zonnestelsel, dan valt op dat grotere en gigantische planeten vaak uit gas bestaan. Bovendien draait KIC-7340288 b in de leefbare zone rond zijn ster. En dat betekent dat er mogelijk vloeibaar water op het oppervlak van de planeet voorkomt.
Ruimtetelescoop Kepler staarde jarenlang naar sterren in de hoop de helderheid van een ster periodiek te zien afnemen. Zo’n regelmatige afname in helderheid kan er namelijk op wijzen dat rond die ster een planeet cirkelt die af en toe tussen Kepler en de ster in staat en een deel van het sterlicht tegenhoudt. Op 30 oktober 2018 gooide Kepler echter de handdoek in de ring, waarmee er een punt gezet werd achter negen jaar enerverend onderzoek. Hoewel het doek voor de ruimtetelescoop is gevallen, is er geen reden om bij de pakken neer te zitten. Zo zitten er in de Kepler-data nog heel wat ontdekkingen verstopt. Nog niet zo lang geleden stuitten onderzoekers bijvoorbeeld op 18 kleine exoplaneten in Kepler-data. En het zou zomaar kunnen dat er in de toekomst nog meer pareltjes worden gevonden.
Zeldzaam
De student kwam deze en de zestien andere ontdekte exoplaneten op het spoor door de verzamelde data van ruimtetelescoop Kepler (zie kader) opnieuw door te spitten. Maar dat Kunimoto een zeldzame planeet zoals KIC-7340288 b aan zou treffen, had ze niet voor mogelijk gehouden. Tijdens Keplers werkzame leven stuitte de telescoop op meer dan 2600 bevestigde planeten. Maar het aantal ontdekte kleine planeten die ook nog eens binnen de leefbare zone cirkelen, ligt vele malen lager. “De vondst van KIC-7340288 b is erg opwindend, omdat er tot nu toe slechts vijftien kleine planeten in de Kepler-data zijn gevonden die zich ook nog eens in de leefbare zone bevinden,” zegt Kunimoto. “De planeet is echter zo’n duizend lichtjaar van ons verwijderd, dus we zullen er helaas niet snel komen.”
Vooral de grootte van KIC-7340288 b maakt de planeet uniek. Uit eerdere onderzoeken blijkt namelijk dat er maar opvallend weinig planeten zijn die 1,5 tot 2 keer groter zijn dan de aarde. Zeker in verhouding tot het aantal planeten dat groter of kleiner is. Het is een fenomeen dat ook wel de Fulton Gap wordt genoemd. Waarschijnlijk heeft dit gat te maken met intensief sterlicht dat atmosferische moleculen opbreekt. Hierdoor raken sommige planeten door de tijd heen hun atmosfeer kwijt. Omdat KIC-7340288 b zich echter wel in de beruchte Fulton Gap bevindt, kunnen onderzoekers meer over de evolutie van planeten met deze omvang leren.
Andere exoplaneten
Van de zestien andere ontdekte planeten, heeft de kleinste een omvang van slechts tweederde van die van de aarde. Dit is dan ook een van de kleinste planeten die in de Kepler-data is ontdekt. De rest varieert in grootte, waarbij de grootste zo’n acht keer de omvang van de aarde heeft.
Het is niet voor het eerst dat Kunimoto nieuwe planeten ontdekt. Tijdens haar bachelor ontdekte ze er ook al vier. En het zou goed kunnen dat daar in de toekomst nog meer bij komen. Kunimoto is namelijk vastbesloten om samen met onderzoeker Jaymie Matthews meer exoplaneten in de leefbare zone op te sporen. “Hoeveel aardachtige planeten er bestaan? Stay tuned,” aldus Matthews.
