De onderzoekers ontdekten een recent gegeten vis met haak in de maag van de krokodil, wat onthult hoe de noodlottige krokodil aan zijn einde is gekomen.
Krokodillen waren voor de oude Egyptenaren heilig. Ze werden geassocieerd met de god Sobek, die werd aanbeden als de krokodillengod en beschermheer van vruchtbaarheid, water en militaire kracht. De dieren werden dan ook gemummificeerd en geofferd als onderdeel van rituelen om de gunst van Sobek te verkrijgen. En een nieuwe studie onthult nu hoe dat precies in zijn werk ging.
Gemummificeerde krokodil
Voor het onderzoek maakten de wetenschappers gebruik van röntgen- en CT-scans om de maag van een gemummificeerde krokodil te bestuderen. Deze 2,2 meter lange gemummificeerde krokodil wordt bewaard in het Birmingham Museum and Art Gallery in Engeland. Men vermoedt dat de diermummie tussen de 2000 en 3000 jaar oud is, wat overeenkomt met de periode waarin het mummificeren van dieren in Egypte op zijn hoogtepunt was.
Maag
In de maag van de krokodil ontdekten de onderzoekers een recent gegeten vis, die nog aan een haak vastzat. Dit suggereert sterk dat dit hoogstwaarschijnlijk de doodsoorzaak van de krokodil was. Door gespecialiseerde software te gebruiken in combinatie met röntgen- en CT-scans slaagden de wetenschappers erin om de haak virtueel uit de mummie te halen. Vervolgens maakten ze eerst een replica in plastic, gevolgd door een afgietsel in het oorspronkelijke materiaal: brons.
Haak
Het feit dat de onderzoekers dit alles virtueel konden doen, biedt aanzienlijke voordelen. “Vroeger gebruikten onderzoekers vaak ingrijpende methoden zoals het openmaken van mummies voor onderzoek,” vertelt onderzoeker Lidija Mcknight. “Met 3D-radiografie kunnen we nu echter gedetailleerd naar binnen kijken zonder de waardevolle artefacten te beschadigen. Vervolgens gingen we nog een stap verder door de haak nauwkeurig te repliceren in het oorspronkelijke bronzen materiaal. Waarschijnlijk gebruikten de Egyptenaren een stevige kleimatrijs waarin het gesmolten metaal werd gegoten, verwarmd boven een houtskoolvuur. Hoewel er duizenden jaren zijn verstreken tussen de productie van de oude vishaak en de moderne replica, blijft het gietproces opmerkelijk vergelijkbaar.”
Gastrolieten
De goede staat van het vis-skelet suggereert dat het in zijn geheel door de noodlottige krokodil werd doorgeslikt. Waarschijnlijk was het ook nog niet aangetast door de sterke spijsverteringsenzymen in de eerste maagkamer van de krokodil, of door de schurende werking van de gastrolieten – kleine stenen die dienen om stukken vlees af te breken en het drijfvermogen van het dier te reguleren. Volgens de auteurs wijst de aanwezigheid van meer gastrolieten hoger in het spijsverteringskanaal erop dat het dier probeerde zijn laatste maaltijd af te breken voordat het stierf.
Offer
Volgens de onderzoekers wijst de relatief korte tijd tussen het inslikken van de vis en de dood van de krokodil erop dat het dier waarschijnlijk kort na zijn vangst in het wild werd gemummificeerd als een offer aan de krokodillengod Sobek. Krokodillen werden gezien als symbolen van vruchtbaarheid en een goede oogst in de landbouw. De Egyptenaren geloofden ook dat het dragen van kleding gemaakt van de huid van deze dieren bescherming bood tegen gevaar. Hun afbeeldingen waren dan ook prominent aanwezig in tempels en graven door heel Egypte.
Egyptenaren
De studie werpt nieuw licht op de offerrituelen van de oude Egyptenaren. Want het lijkt erop dat krokodillen doelbewust werden gevangen met behulp van een vis en haak. Deze dieren werden vervolgens gemummificeerd en geofferd als onderdeel van hun spirituele praktijken.
Overigens waren krokodillen niet de enige dieren die de oude Egyptenaren mummificeerden. Ook talloze dieren, waaronder katten, vogels, slangen, honden, apen en zelfs nijlpaarden wachtte dat lot. Sommige van deze dieren werden begraven met hun eigenaar. Anderen deden dienst als bron van voedsel voor in het hiernamaals. Maar de meeste gemummificeerde dieren – naar schatting zo’n 70 miljoen(!) – werden als offers aan de goden gewijd.
