Onduidelijk is nog wie de tekeningen gemaakt heeft. En wat hun doel is.
In het beschermde Limmen National Park gelegen in het noorden van Australië zijn onderzoekers op bijzondere rotskunst gestuit. Het gaat om een piepklein figuurtje van een mens die een boemerang vasthoudt, omsingeld door nog meer boemerangs. Wie dit poppetje heeft vervaardigd – een volwassene of een kind? – en wat het precies betekent staat open voor debat.
Vindplaats
Het tafereeltje werd aangetroffen in een grot die Yilbilinji heet en traditioneel eigendom was van het Marra-volk; een inheems Australische bevolkingsgroep die in het noorden van Australië leefde. Toen de grot met de tekeningetjes in 2017 werd ontdekt, viel deze meteen in het oog. “Het is de grootte van de rotstekeningen die het ongebruikelijk en onderscheidend maken,” legt archeoloog Liam Brady uit.
Naast het poppetje met de boemerangs, werden er nog zeventien andere petieterige tekeningen aangetroffen. Deze omvatten een breed scala aan motieven, waaronder andere menselijke figuren, dieren – zoals krabbetjes en schildpadden met een opmerkelijke lange hals – de poten van kangoeroes, golvende lijnen, boemerangs en geometrische vormen.
Inderdaad, want de ontdekte tekeningen zijn piepklein. “Doorgaans hebben rotstekeningen die over de hele wereld zijn gevonden levensgrote afmetingen,” gaat Brady verder. “Denk aan lichaamsdelen van mensen, dieren, objecten (zoals boemerangs) en zelfs plantaardig materiaal. Maar de schilderingen in Yilbilinji zijn heel klein; te klein om te zijn vervaardigd met behulp van echte lichaamsdelen of objecten op ware grootte.” Wat dat betreft zijn de gevonden tekeningen zeer zeldzaam. Er zijn slechts twee andere voorbeelden van piepkleine rotskunst – beide menselijke figuren – bekend. Deze tekeningen zijn aangetroffen in Nielson’s Creek in de Australische deelstaat New South Wales en op het kleine Indonesische eilandje Kisar.
Vervaardigd
De grote vraag is dus hoe de kleine tekeningetjes zijn gemaakt. Maar daar hebben de onderzoekers wel een theorie over. Alle tekeningen hebben namelijk afgeronde en gebogen randen, wat betekent dat ze waarschijnlijk zijn vervaardigd met iets dat gemakkelijk kan worden gevormd en op een rotswand kan worden geplakt. Onderzoeker John Bradley herinnerde zich dat Aboriginals bijenwas gebruikten als lijm voor het repareren van speren en harpoenen. Daarnaast had hij kinderen gezien die met bijenwas voorwerpen en dieren maakten, zoals vee, paarden en cowboy’s. “Met behulp van deze aanwijzingen besloten we te testen of bijenwas inderdaad was gebruikt om de rotskunst te maken,” zegt hij.
Bijenwas
De onderzoekers voerden enkele experimenten uit. “We verwarmden de bijenwas en vormden het om tot menselijke figuren, dieren, objecten en geometrische vormen,” vertelt Bradley. “Vervolgens bevestigden we het op een rotswand. Hieruit bleek dat bijenwas uitstekend materiaal is voor het maken van piepkleine rotskunst.”
De bevindingen voegen belangrijke nieuwe inzichten toe aan ons begrip over Australische – maar ook wereldwijde – oude rotskunst. De onderzoekers zetten hun studie voort. Ondertussen zijn er al meer piepkleine tekeningen ontdekt, waaronder wederom één van een mens, een mierenegel en een zoetwaterschildpad. Deze vondsten onderstrepen dan ook het potentiële archeologische belang van het Limmen National Park. De onderzoekers stellen dat er mogelijk nog vele andere tekeningen in het gebied wachten om ontdekt te worden.
