De concentratie koolstofdioxide kan in de toekomst in besloten ruimtes oplopen tot wel 1400 ppm. En dat heeft invloed op onze hersenen, zo stelt een studie.
Naar verwachting zal de atmosferische CO2-concentratie deze eeuw steeds verder stijgen. En dat terwijl de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer op dit moment al naar recordhoogte is gestegen. Onderzoekers zijn er nu in een nieuwe studie achtergekomen dat deze toename van de CO2-concentratie meer dan een klimaatcrisis veroorzaakt. Het kan namelijk ook ons denkvermogen rechtstreeks schaden.
Binnenshuis
Volgens de onderzoekers heeft dit ermee te maken dat de hoeveelheid CO2 binnenshuis naar ongekende hoogte kan stijgen. Hoe dat zit? We kennen allemaal wel het gevoel als we te lang in een benauwde, drukke collegezaal of vergaderruimte hebben gezeten. Velen beginnen zich slaperig of lamlendig te voelen. Dit heeft ermee te maken dat wanneer we lucht inademen met een hoge CO2-concentratie, ook het CO2-niveau in ons bloed stijgt. Hierdoor neemt de hoeveelheid zuurstof die onze hersenen bereikt, af. “Ventilatoren reguleren doorgaans de CO2-concentratie in gebouwen,” zegt onderzoeker Shelly Miller. “Maar er zijn situaties waarin teveel mensen zich in een krappe ruimte bevinden en er niet genoeg frisse lucht is om de aanwezige CO2 te verdunnen.” Bovendien kan het zich ook over een langere periode in slecht geventileerde ruimtes ophopen, zoals bijvoorbeeld ’s nachts in de slaapkamer.
Ophopen
De onderzoekers stellen dat de CO2-concentratie over het algemeen binnen hoger is dan buiten. Dat komt grotendeels omdat de mensen die zich in een gebouw bevinden CO2 uitademen. Ook mengt CO2 zich buitenshuis meer met de buitenlucht. Daarnaast worden er in stedelijke gebieden hogere waarden aangetikt dan in afgelegen of ongerepte regio’s. Maar wat voor gevolgen heeft dit eigenlijk voor de toekomst? De atmosferische CO2-concentratie is sinds de industriële revolutie steeds verder toegenomen en piekte in 2019 mogelijk rond de 410 ppm. Volgens het IPCC zou de CO2-concentratie bovendien tegen 2100 gestegen kunnen zijn tot een alarmerende 930 ppm. In stedelijke gebieden zou dit nog eens 100 ppm hoger kunnen liggen. En dat terwijl meerdere studies hebben aangetoond dat hoge CO2-concentraties kunnen leiden tot meer slaperigheid en angstgevoelens en bovendien ook ons denkvermogen kunnen aantasten.
In de studie ontwikkelden de onderzoekers een methode om de relatie tussen binnen- en buitenshuise CO2-niveaus en de impact hiervan op de menselijke cognitie te bepalen. Ze ontdekten dat als de CO2-concentratie buitenshuis zou stijgen naar 930 ppm, dit de concentratie binnenshuis zou opdrijven tot een schadelijke 1400 ppm. Dat is meer dan driemaal zo hoog als het huidige niveau buitenshuis en veel meer dan mensen ooit hebben ervaren. “Het is verbazingwekkend hoe hoog het CO2-niveau in besloten ruimtes kan stijgen,” zegt onderzoeker Kris Karnauskas. Maar dat is niet het enige verontrustende.
Cognitieve stoornissen
“Verschillende onderzoeken hebben bij een waarde van 1400 ppm overtuigend bewijs gevonden voor significante cognitieve stoornissen,” vertelt onderzoeker Anna Schapiro. “Hoewel er nog meer onderzoek nodig is, lijkt het erop dat bepaalde cognitieve functies – zoals besluitvorming en planning – bijzonder gevoelig zijn voor toenemende CO2-concentraties.” Sterker nog, de onderzoekers ontdekten dat ons vermogen om beslissingen te nemen met ongeveer 25 procent vermindert als een waarde van 1400 ppm wordt aangetikt. Ons vermogen om strategisch te denken wordt bij zulke hoge CO2-niveaus ongeveer met 50 procent teruggeschroefd. Het betekent dat een hoge CO2-concentratie ons denkvermogen behoorlijk kan aantasten.
Het team stelt dat ons lichaam zich wellicht in de toekomst aan hogere CO2-niveaus zal aanpassen. Maar de beste manier om te voorkomen dat schadelijke niveaus bereikt worden, is om de uitstoot van fossiele brandstoffen drastisch te verminderen. De onderzoekers hopen dat de bevindingen uit de huidige studie verder onderzoek naar de ‘verborgen’ effecten van klimaatverandering – zoals die op ons denkvermogen – zal aanmoedigen. “Het gaat niet alleen om een zo goed mogelijke voorspelling van de wereldwijde (buitenshuise) CO2-concentratie,” vindt Karnauskas. “Het is net zo goed belangrijk om de wereldwijde achtergrondemissies tot de concentratie in stedelijke omgevingen en de niveaus die binnenshuis worden aangetikt tot de resulterende menselijke impact hiervan in kaart te brengen. We hebben nog bredere, interdisciplinaire teams van wetenschappers nodig om dit goed te onderzoeken.”
