De reden achter misselijkheid en braken tijdens de zwangerschap ligt in een bepaald hormoon dat wordt aangemaakt in de placenta, zo hebben onderzoekers ontdekt.
Misselijkheid en braken zijn helaas veelvoorkomende verschijnselen bij zwangere vrouwen. Maar liefst 80 procent van de vrouwen is op enig moment tijdens de zwangerschap misselijk. Daarnaast ervaart nog eens twee procent een ernstige vorm genaamd hyperemesis gravidarum, wat kan leiden tot gewichtsverlies, uitdroging en zelfs ziekenhuisopname. Over de oorzaak tastten onderzoekers lange tijd in het duister. Tot nu. Want een groep onderzoekers heeft overtuigend bewijs bijeengebracht dat aantoont dat het hormoon GDF15 de boosdoener is.
GDF15
GDF15 is een eiwit waar ons lichaam bekend mee is en behoort tot de Transforming Growth Factor-beta (TGF-beta) superfamily. Tijdens de zwangerschap wordt dit hormoon echter ook in de placenta aangemaakt. De productie ervan neemt gedurende deze periode aanzienlijk toe. “We begrijpen nu dat vrouwen tijdens de zwangerschap misselijk worden wanneer ze worden blootgesteld aan hogere niveaus van het hormoon GDF15 dan ze gewend zijn,” zegt onderzoeker Marlena Fejzo.
Hyperemesis gravidarum
Dit betekent dat onderzoekers eindelijk de exacte oorzaak van zwangerschapsmisselijkheid kennen. En dat is nog niet alles. Het biedt ook meer inzicht in het ontstaan van hyperemesis gravidarum, een vorm van zwangerschapsbraken die zoals gezegd dusdanig langdurig en ernstig is dat patiënten in het ziekenhuis moeten worden opgenomen. Zo ontdekten de onderzoekers dat een zeldzame mutatie in het gen dat codeert voor GDF15 leidt tot abnormaal lage niveaus van het hormoon in het hele lichaam. Dit verhoogt het risico voor vrouwen op hyperemesis gravidarum tijdens de zwangerschap, wanneer ze plotseling aan meer van het hormoon worden blootgesteld dan normaal. Intrigerend genoeg suggereert het onderzoek dat als de foetus ook de lage-GDF15-mutatie erft, het minder waarschijnlijk is dat de moeder hyperemesis gravidarum zal ontwikkelen. “Voor het eerst verklaart deze interactie tussen moeder en foetus waarom sommige vrouwen hyperemesis gravidarum krijgen tijdens sommige – maar niet alle – van hun zwangerschappen,” aldus Fejzo.
Niet misselijk
Daarnaast verklaart het onderzoek ook waarom sommige vrouwen helemaal geen last hebben van misselijkheid tijdens hun zwangerschap. Mensen met bèta-thalassemie, een erfelijke bloedaandoening die constant hoge niveaus van GDF15 veroorzaakt, blijken namelijk grotendeels beschermd tegen hyperemesis gravidarum, evenals mildere vormen van zwangerschapsmisselijkheid. Kortom, “vrouwen die het gevoeligst zijn voor het hormoon worden het ziekst,” concludeert onderzoeker Stephen O’Rahilly. “Deze kennis geeft ons belangrijke aanwijzingen over hoe we kunnen voorkomen dat dit gebeurt.”
Verminderen van GDF15
De onderzoekers stellen verschillende oplossingen voor. Zo zou het verminderen van GDF15 een mogelijke aanpak kunnen zijn om zwangerschapsmisselijkheid te behandelen. Dit is volgens het team volkomen veilig. In zwangerschappen waar zowel de moeder als de foetus de genetische mutatie hadden die leidt tot lagere niveaus van GDF15, werden normale en gezonde baby’s geboren. Dit wijst erop dat het verlagen van de GDF15-niveaus tijdens de zwangerschap een mogelijke veilige methode kan zijn om hyperemesis gravidarum te voorkomen.
Blootstelling aan GDF15 vóór de zwangerschap
Een andere methode om de symptomen te verminderen, omvat het blootstellen van vrouwen aan GDF15 vóór de zwangerschap, om hen als het ware ‘voor te bereiden’ op verhoogde niveaus van het hormoon zodra ze zwanger worden. De onderzoekers komen tot deze conclusie na experimenten met muizen. Muizen die werden blootgesteld aan een hoge dosis GDF15, vergelijkbaar met de niveaus die tijdens de zwangerschap worden waargenomen, vertoonden een verminderde eetlust, wat wijst op misselijkheid. Maar de muizen die eerst een beetje GDF15 toegediend kregen, hadden toen ze later werden blootgesteld aan een hogere dosis geen last van een verminderde eetlust. De volgende stap is om dit nu ook te testen op mensen.
Effectief
Al met al hebben de onderzoekers met hun studie niet alleen de oorzaak van zwangerschapsmisselijkheid aan het licht gebracht, maar stellen ze ook verschillende mogelijkheden voor om dit vervelende kwaaltje te voorkomen. “Deze studie biedt overtuigend bewijs dat een of beide methoden waarschijnlijk doeltreffend zullen zijn in de preventie of behandeling van hyperemesis gravidarum,” betoogt Fejzo.
Fejzo, die zelf hyperemesis gravidarum heeft ervaren, benadrukte dat de bevindingen uit de studie hoop bieden voor vrouwen die net als zij ernstig ziek zijn geweest tijdens de zwangerschap. “Nu we begrijpen wat de belangrijkste oorzaak is, hopen we dichter bij de ontwikkeling van goede behandelingen te zijn, zodat andere moeders niet hoeven te ervaren wat ik en veel andere vrouwen hebben meegemaakt,” besluit ze.
