Ook Saturnus’ maan Dione verbergt een oceaan

Onder het ijzige oppervlak van Saturnus’ maan Dione gaat een oceaan schuil. Tot die conclusie komen Belgische astronomen.

De wetenschappers trekken die conclusie op basis van metingen van Cassini, de ruimtesonde die sinds 2004 rond Saturnus cirkelt. De sonde bestudeerde de zwaartekracht van de maan en volgens de astronomen zijn de resulterende metingen alleen te verklaren door de aanwezigheid van een oceaan. De ijzige korst van de maan zou op die oceaan drijven.

Dikke ijskorst
De oceaan is niet te zien, maar gaat schuil onder een dikke ijskorst. Die oceaan zou zich zo’n 100 kilometer onder het oppervlak bevinden, zo schrijven de onderzoekers in het blad Geophysical Research Letters.

Dione: een maan die wat te verbergen heeft. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech / Space Science Institute.
Dione: een maan die wat te verbergen heeft. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech / Space Science Institute.

Enceladus
Dione is zeker niet de eerste Saturnusmaan met een verborgen oceaan. Eerder toonden astronomen al aan dat het zeer aannemelijk is dat ook Titan en Enceladus onder hun ijskorsten een oceaan verbergen.

Enceladus: een harde kern, omsloten door een oceaan en daarop de ijskorst. Ook de geisers op de zuidpool zijn zichtbaar. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.
Enceladus: een harde kern, omsloten door een oceaan en daarop de ijskorst. Ook de geisers op de zuidpool zijn zichtbaar. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.

Tientallen kilometers diep
De oceaan van Dione is waarschijnlijk enkele tientallen kilometers diep en omsluit een harde kern. De oceaan doet daarmee denken aan de oceaan van Enceladus (zie afbeelding hierboven). Laatstgenoemde maan staat bekend om reusachtige geisers op de zuidpool. Deze geisers slingeren waterdamp de ruimte in. Dione lijkt nu rustig, maar littekens op het oppervlak – in de vorm van ijskliffen – wijzen erop dat dat in het verleden wel anders is geweest.

Verkennen

Het liefst zouden onderzoekers natuurlijk een kijkje in de oceaan nemen, maar dat wordt lastig. Daarvoor ligt de oceaan te diep. Maar oceanen op andere manen zijn wellicht gemakkelijker te verkennen. Neem bijvoorbeeld Enceladus: in feite slingeren de geisers op de maan monsters van de oceaan de lucht in. En recent bleek dat ook Jupitermaan Europa dat doet. Door een ruimteschip door of langs deze waterpluimen te laten vliegen, kunnen we meer te weten komen over de oceanen die ze verbergen.

Leven
Volgens de onderzoekers is de oceaan van Dione er al sinds het ontstaan van de maan. De oceaan is mogelijk dan ook een goede omgeving voor het ontstaan en in stand houden van microscopisch leven. “De contactzone van de oceaan met de harde kern komt het meest in aanmerking,” vertelt onderzoeker Attilio Rivoldini. “Daar kunnen de voedingsstoffen en de energie aanwezig zijn die nodig zijn voor leven.”

Onderzoekers vinden steeds meer planeten en manen met ondergrondse oceanen. Zo heeft Jupiter er drie. En telt Saturnus er nu dus ook drie. Ook Pluto moet waarschijnlijk tot de oceaanwerelden gerekend worden. “Toekomstige missies zullen de manen van Jupiter bestuderen, maar ook de satellieten van Uranus en Neptunus zouden onderzocht moeten worden,” stelt onderzoeker Mikael Beuthe.

Bronmateriaal

"Saturnusmaan Dione verbergt een oceaan onder het ijs" - Koninklijke Sterrenwacht van België

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd