Ook Neanderthalers begonnen hun kinderen rond zes maanden vast voedsel te geven

Het is wederom een interessante overeenkomst tussen Neanderthalers en moderne mensen.

In de eerste maanden van een mensenleven drinkt een baby’tje melk. Na een halfjaar beginnen veel ouders met het geven van een beetje vast voedsel, zoals een fruithapje of een bordje pap. Tegen die tijd zijn namelijk de darmen van een baby voldoende volgroeid zodat ze wat meer vast voedsel kunnen verteren. Maar de moderne mens is niet de enige die baby’s van zes maanden laat kennis maken met vast voedsel. Want onderzoekers hebben ontdekt dat ook Neanderthalers dat deden.

Fysiologie
Volgens onderzoeker Alessia Nava is het geven van vast voedsel eerder iets fysiologisch dan cultureels. “Moderne mensen beginnen hun kinderen voor het eerst na ongeveer een halfjaar vast voedsel te geven, wanneer de energiebehoefte van het kind toeneemt,” zegt ze. “Zeer verschillende culturen en samenlevingen doen dit.” Het is goed denkbaar dat dit dus te maken heeft met een hogere energievraag en een groeiend menselijke brein. Hierdoor worden kinderen al op redelijk vroege leeftijd met vast voedsel in aanraking gebracht. En dat heeft waarschijnlijk weinig met culturele factoren te maken.

Neanderthalers
Dat inzicht leidt tot een interessante vervolgvraag. Want in een nieuwe studie vroegen onderzoekers zich af wanneer Neanderthalers hun kinderen eigenlijk voor het eerst kennis lieten maken met vast voedsel. Neanderthalers zijn onze naaste neven binnen de menselijke, evolutionaire stamboom. Maar hun groeitempo en stofwisseling zijn nog altijd onderwerpen waar we nog niet veel over weten.

Tanden
In de studie bogen de onderzoekers zich over enkele Neanderthaler-tanden en onderwierpen deze aan een grondige inspectie. Het team legde deze tanden onder de microscoop en bestudeerde de kleine groeilijntjes. Deze groeilijnen zijn vergelijkbaar met boomringen. De onderzoekers combineerde deze informatie vervolgens met chemische gegevens, in het bijzonder de concentratie van het element strontium. En dat leidt tot een interessante conclusie. Want, zo stellen de onderzoekers, ook Neanderthalers begonnen hun kinderen voor het eerst rond de leeftijd van vijf of zes maanden vast voedsel te geven.

Een 40.000 tot 70.000 jaar oude melktand van een Neanderthaler-kind. Afbeelding: ERC project SUCCESS, University of Bologna, Italy

De studie laat wederom een belangrijke overeenkomst zien tussen ons en Neanderthalers. Lang werden Neanderthalers afgeschilderd als domme en lompe holbewoners die met simpele speren op mammoeten joegen. Maar steeds vaker komen onderzoekers met bewijs dat aantoont dat onze verre neven veel slimmer en vindingrijker waren. Zo waren ze waarschijnlijk net zo intelligent waren als wij, gebruikten gespecialiseerd gereedschap en lijken in vele opzichten eigenlijk veel meer op ons dan gedacht. Blijkbaar bestond er een sterke behoefte om onszelf, als anatomische moderne mens, uniek te vinden en ons boven hen te plaatsen. Maar zoals ook de huidige studie wederom laat zien, hebben Neanderthalers en moderne mensen veel gemeen.

Vergelijkbaar
Bovendien vertelt de ontdekking ons veel meer dan alleen de voedingsgewoontes van Neanderthaler-baby’s. “De resultaten van deze studie impliceren een vergelijkbare energiebehoefte tijdens de vroege kinderjaren,” zegt onderzoeker Stefano Benazzi. “Ook het groeitempo tussen Homo sapiens en Neanderthalers is vergelijkbaar.” Samengevat suggereren deze factoren dat pasgeborenen van Neanderthalers en moderne mensen veel op elkaar leken. “Ze hadden waarschijnlijk een soortgelijk gewicht,” zegt Benazzi. “Bovendien verliep ook de zwangerschap en de ontwikkelingsfysiologie op dezelfde manier,” zegt Benazzi.

Uitgestorven
Ondanks de vele overeenkomsten, had de Neanderthaler echter niet het eeuwige leven. Rond 40.000 jaar geleden legde de laatste Neanderthaler het loodje. Maar waarom deze toch succesvolle en behoorlijk intelligente mensachtige uitstierf, is tot op de dag van vandaag een raadsel. De onderzoekers kunnen echter met de huidige studie wel wat zaken uitsluiten. Specifiek stellen ze dat de kleine populatiegrootte van de Neanderthaler, afgeleid van eerdere genetische analyses, niet werd veroorzaakt door verschillen in het moment dat ze voor het eerst geïntroduceerd werden met vast voedsel. Het is waarschijnlijker dat andere bioculturele factoren – de combinatie van biologische en culturele factoren die het menselijk gedrag beïnvloeden – met hun ondergang te maken hebben gehad.

De studie verschaft ons in ieder geval wel meer inzicht in hoe deze uitgestorven mensachtige leefde. Het voegt een belangrijk nieuw stukje toe aan het raadselachtige plaatje van de Neanderthaler; een menselijke soort die zo dicht bij ons staat maar waar we tegelijkertijd nog niet volledig vat op hebben. Meer onderzoek is dan ook nodig om de complexe evolutionaire geschiedenis volledig in kaart te brengen. De studie draagt echter wel bij aan het toenemende bewijs dat we toch niet zo’n speciale soort zijn als dat we soms graag denken.

Bronmateriaal

"Just like us - Neanderthal children grew and were weaned similar to us" - Goethe University Frankfurt (via EurekAlert)

Afbeelding bovenaan dit artikel: Charles R. Knight (via Wikimedia Commons)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd