Nederlands onderzoek onthult dat in zo’n 20 procent van de huishoudens waar corona toeslaat ook honden en katten besmet raken.
In het afgelopen jaar hebben we regelmatig verhalen gehoord over baasjes die – onbedoeld – ook hun hond of kat met het coronavirus besmetten. Onduidelijk bleef echter of deze sporadisch gemelde gevallen ook echt sporadisch waren of dat we slechts het topje van de ijsberg zagen. Een Nederlands onderzoek schept nu meer duidelijkheid.
Het onderzoek
Wetenschappers van de Universiteit Utrecht reisden met een mobiele dierenkliniek langs 196 huishoudens waarin het coronavirus 2 tot 200 dagen daarvoor was vastgesteld. De onderzoekers namen een keelmonster af bij de honden en katten die deel uitmaakten van deze huishoudens. Ook werd er wat bloed afgenomen. De keelmonsters werden vervolgens gebruikt om middels een PCR-test vast te stellen of de dieren het virus onder de leden hadden. En in het bloed werd gezocht naar antistoffen tegen het coronavirus die erop wezen dat de dieren met het virus besmet waren geweest.
In totaal werden zo 156 honden en 154 katten onderzocht. Bij 23 honden en 31 katten werden antistoffen tegen het virus aangetroffen. Zij hadden dus al een corona-infectie doorgemaakt. De PCR-test wees verder uit dat 13 huisdieren (zeven honden en zes katten) het virus daadwerkelijk nog onder de leden hadden. Elf van deze 13 huisdieren werden drie weken later nog eens getest. Ze bleken op dat moment allemaal antistoffen tegen corona te bezitten. Bij acht van de 11 huisdieren was de PCR-test negatief, wat betekent dat het virus niet langer in hun lichaam aanwezig was. Drie katten testten nog positief. Zij werden later nog eens getest en bleken toen ook virusvrij te zijn.
Verrassend
Uiteindelijk troffen onderzoekers in 40 van de 196 huishoudens (oftewel 20,4 procent) een huisdier aan dat ook corona had (gehad). En daarmee slaat het virus ook onder onze favoriete huisdieren verrassend vaak toe, zo vindt onderzoeker Els Broens, verbonden aan de Universiteit Utrecht. “Voordat we begonnen aan het onderzoek wisten we dat er incidentele gevallen waren van honden en katten die besmet raakten door hun baasjes. Deze dieren hadden vaak milde verschijnselen. Onze studie toont aan dat in 20 procent van de huishoudens met COVID-positieve personen de huisdieren besmet raken. Dat percentage is hoger dan verwacht, omdat er ook veel dieren zonder klachten toch besmet leken te zijn.” Want waar mensen toch behoorlijk ziek kunnen worden van SARS-CoV-2 komen de meeste honden en katten er een stuk genadiger van af. “De meeste dieren die positief testten, hadden geen of milde verkoudheidsklachten,” vertelt Broens. “Ook de eigenaren van dieren waarbij antistoffen gevonden waren (en die dus een infectie doorgemaakt hadden), meldden dat ze niets tot weinig aan hun dier gemerkt hadden.”
Van mens op dier
De onderzoekers zijn er vrij zeker van dat de besmette dieren het virus via hun baasje hebben opgelopen. En dat het dus niet andersom is – en mensen via hun huisdier besmet zijn geraakt. “Onderzoeken onder huisdieren die niet in contact zijn met positief geteste mensen tonen aan dat deze dieren eigenlijk bijna nooit virus- of antistof-positief testen.”
Van dier op dier
De Utrechtse onderzoekers hebben in hun studie ook gekeken of besmette huisdieren een gevaar vormen voor andere huisdieren. Drie weken nadat 13 honden en katten een positieve PCR-test hadden gehad, werden ook acht honden en katten die in dezelfde huishoudens woonden, nog eens getest. Maar zij testten allemaal negatief. Het wijst erop dat de huisdieren – hoewel ze toch vrij dicht op elkaar leven – het virus niet aan elkaar doorgeven.
Belang
De bevindingen van het onderzoek zijn belangrijk, zeker in dit stadium van de pandemie, zo stelt Broens. “De onderzoeksvraag aan het begin van de studie was in hoeverre er een risico zou zijn dat het virus onder onze huisdieren zou blijven circuleren met een eventueel risico op het besmetten van mensen of het ontstaan van mutaties. Aan het begin van de pandemie – en eigenlijk ook nu nog – wordt deze gedreven door verspreiding onder mensen en lijken huisdieren daarin geen of een verwaarloosbare rol te spelen. Maar als de mens-op-mens besmetting afneemt door vaccinaties of maatregelen, is het goed om te weten in hoeverre huisdieren een bron van besmetting kunnen zijn. Op basis van onze bevindingen schatten we in dat dat risico zeer klein of verwaarsloosbaar is.” Er is immers geen reden om aan te nemen dat huisdieren het virus op mensen kunnen overdragen. “En in onze studie zagen we ook dat de dieren slechts een korte periode positief testten.”
Coronavaccin voor huisdieren?
Waar eerder dit jaar nog stemmen opgingen om ook huisdieren tegen COVID-19 te vaccineren, ziet Broens daar op basis van haar studie weinig in. “Door de inschatting dat het risico zeer klein is dat dieren een rol spelen in de transmissie en door de waarneming dat dieren zelf niet of nauwelijks ziek worden, ben ik van mening dat het disproportioneel is om ook huisdieren te vaccineren.”
Wel is het goed als baasjes zich ervan bewust zijn dat corona niet alleen mensen treft. “Mensen die positief testen moeten zich realiseren dat zij niet alleen hun humane huisgenoten kunnen besmetten, maar ook hun huisdieren,” vindt Broens. Ze pleit er – net als haar Canadese collega’s in het hierboven aangehaalde onderzoek – zelfs voor om na een besmetting ook je huisdieren op afstand te houden. Want zo kunnen we er hopelijk voor zorgen dat hun rol in de pandemie verwaarloosbaar klein blijft.
