Ook de voorouders van Neanderthalers maakten het gezellig met andere mensachtigen

Onderzoekers hebben aanwijzingen gevonden dat de voorouders van Neanderthalers en Denisovamensen zich 700.000 jaar geleden mengden met ‘super-archaïsche’ mensachtigen.

Eerdere studies hebben aangetoond dat moderne mensen nadat ze Afrika verlieten, Neanderthalers tegen het lijf liepen en er bij tijd en wijle zelfs geslachtsgemeenschap mee hadden. En ook de Denisovamensen mengden zich op een bepaald moment in onze evolutionaire geschiedenis met onze voorouders. Een nieuw onderzoek toont nu echter aan dat ook een gedeelde voorouder van de Neanderthalers en Denisovamensen het niet altijd bij de eigen populatie hield, maar zich mengde met wat onderzoekers ‘super-archaïsche’ mensachtigen noemen. Dat is te lezen in het blad Science Advances.

Genetisch onderzoek
De onderzoekers baseren hun conclusie op genetisch onderzoek onder moderne Afrikanen en Europeanen en de inmiddels uitgestorven Neanderthalers en Denisovamensen. De onderzoekers zochten in het genoom van deze verschillende mens(achtig)en specifiek naar mutaties die ze met andere mens(achtig)en deelden. En een statistische analyse van die gedeelde mutaties wijst er volgens de wetenschappers op dat de verschillende soorten mensachtigen zich op vijf verschillende momenten in hun lange evolutionaire geschiedenis met elkaar gekruist hebben. Sommige van die momenten waren onderzoekers al bekend. Maar er is één tot voor kort onbekende episode bij: zo’n 700.000 jaar geleden zouden voorouders van de Neanderthalers en Denisovamensen de lakens gedeeld hebben met een super-archaïsche populatie mensachtigen.

Bijzonder
Het is een bijzondere ontdekking. Niet in de laatste plaats omdat alle kruisingen tussen verschillende mensachtige soorten die ons tot voor kort bekend waren allemaal aanzienlijk later in de evolutionaire geschiedenis van de mens plaatsvonden. Deze nieuwe ontdekking gaat dan ook de boeken in als de vroegste kruising tussen verschillende mensachtigen tot nu toe. Wat de ontdekking verder bijzonder maakt, is dat de twee mensachtigen die zich 700.000 jaar geleden met elkaar kruisten, bijzonder verre familie van elkaar waren. Nog niet eerder zijn onderzoekers op een kruising tussen twee mensachtigen die zo ver van elkaar afstonden, gestuit. Heel concreet leefde de laatste voorouder die de super-archaïsche populatie met de voorouder van de Neanderthalers en Denisovamensen deelde, meer dan 1 miljoen jaar vóór de twee groepen zich weer met elkaar kruisten. Ter vergelijking: de laatste gemeenschappelijke voorouder van moderne mensen en Neanderthalers leefde zo’n 750.000 jaar vóór deze twee groepen zich weer met elkaar mengden.

Migratie
Het onderzoek geeft ook meer inzicht in de migratie van mensachtigen, vanuit Afrika naar Eurazië. Zo zou de super-archaïsche populatie waar de onderzoekers het in hun paper over hebben, zich ongeveer 2 miljoen jaar geleden van alle andere mensachtigen hebben losgemaakt en zich tot een aparte soort hebben ontwikkeld. De populatie migreerde in die tijd naar Eurazië en zou daar behoorlijk omvangrijk zijn geworden. Zo’n 700.000 jaar geleden waagden ook voorouders van de Neanderthalers en Denisovamensen zich in Eurazië, alwaar ze op de nakomelingen van die super-archaïsche populatie stuitten en het er vervolgens gezellig mee maakten. Zo’n 50.000 jaar geleden zouden ook moderne mensen uiteindelijk de stap naar Eurazië hebben gemaakt, alwaar zij zich weer met Neanderthalers en Denisovamensen kruisten.

En daarna…
Wat er uiteindelijk van de super-archaïsche populatie waar de voorouder van de Neanderthaler en Denisovamens zich met mengde, geworden is, is gissen. Maar volgens onderzoeker Alan Rogers is het waarschijnlijk dat deze door de voorouder van de Neanderthaler en Denisova-mensen is verdrongen. Het doet denken aan wat er honderdduizenden jaren later gebeurde, toen moderne mensen uit Afrika kwamen zetten, in Eurazië op Neanderthalers en Denisovamensen stuitten, zich her en der met deze populaties vermengden, waarna zowel de Neanderthalers als de Denisovamensen uiteindelijk uitstierven. “De gebeurtenissen in het vroege Midden-Pleistoceen lijken sterk op de gebeurtenissen rondom de veel latere expansie vanuit Afrika, van moderne mensen,” bevestigt Rogers. “In beide gevallen verliet een Afrikaanse populatie Afrika (…) vermengde deze zich met eerdere bewoners van Eurazië om ze vervolgens grotendeels te vervangen en zich vervolgens op te delen in een oostelijke en westelijke subpopulatie. In het geval van de eerdere expansie werden die subpopulaties (respectievelijk, red.) de Denisovamensen en de Neanderthalers. In de latere werden het de moderne Oost-Aziaten en Europeanen.” Waar de Neanderthalers relatief kort nadat moderne mensen hun intrede in Eurazië deden, het veld ruimden, was dat voor de super-archaïsche populatie wellicht anders. “De super-archaïsche populatie lijkt niet direct te zijn uitgestorven,” vertelt Rogers aan Scientias.nl.

Het onderzoek verandert – opnieuw – onze kijk op onze eigen evolutionaire geschiedenis. “Het verleden heeft ons geleerd dat kruisingen tussen populaties in de laatste 50.000 jaar regelmatig voorkwamen. Dit nieuwe onderzoek laat zien dat kruisingen al veel eerder een belangrijke rol speelden.” En het is ongetwijfeld niet de laatste keer dat we onze ideeën over onze oorsprong en ontwikkelingen moeten herzien. Zo verwacht Rogers dat er nog veel meer – ons onbekende – perioden zijn geweest waarin mensachtige populaties zich met elkaar mengden. “De werkelijke geschiedenis moet wel veel complexer zijn dan wat we met behulp van statistieken ooit in kaart kunnen brengen.”

Bronmateriaal

"Earliest interbreeding event between ancient human populations discovered" - University of Utah (via Eurekalert)
Interview met Alan Rogers
Afbeelding bovenaan dit artikel: PublicDomainPictures (via Pixabay)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd