Het betekent dat we een jaar langer moeten wachten op betere foto’s van een zwart gat.
Eind maart zou het van start gaan: verschillende radiotelescopen aangesloten bij de Event Horizon Telescope zouden beginnen met nieuwe waarnemingen. Het doel? De eerste reeks resultaten van vorig jaar – inclusief de allereerste foto van een zwart gat – uitbreiden en verbeteren. Helaas wordt daar nu door de groeiende coronacrisis bruusk een streep doorgezet.
Gesloten
De Event Horizon Telescope (EHT) is een grote samengestelde telescoop die bestaat uit een wereldwijd netwerk van radiotelescopen. Met de EHT worden de gegevens van de radiotelescopen aan elkaar gekoppeld. Helaas zijn verschillende deelnemende observatoria als reactie op de coronacrisis uit voorzorg gesloten. En dat betekent dat ook de geplande waarnemingen die eind maart zouden plaatsvinden zijn geschrapt.
Betere foto
De waarnemingen waren er mede op gericht om een nog scherpere foto van een zwart gat af te leveren. En dat is belangrijk vervolgonderzoek. Dankzij de historische foto van de schaduw van een zwart gat staat nu buiten kijf dat zwarte gaten daadwerkelijk bestaan. Hoewel men daarvoor al wel vermoedde dat dit ware fenomenen zijn, was dit enkel gebaseerd op indirecte waarnemingen en theorieën. Nu we weten dat zwarte gaten bestaan, zijn onderzoekers ontzettend benieuwd wat we hier allemaal nog meer over te weten te kunnen komen. En dus waren de waarnemingen gericht op het verzamelen van nog meer belangrijke en directe informatie – waaronder foto’s – van een zwart gat.
Vorig jaar stond de de gehele astronomische gemeenschap – en de wereld – even op z’n kop toen onderzoekers de eerste foto van een zwart gat presenteerden. Het was een geweldige primeur. Want met de foto van het zwarte gat – of nauwkeuriger gezegd: de schaduw van de waarnemingshorizon – was het definitieve bewijs voor het bestaan van zwart gaten officieel geleverd. Op de resulterende foto (je ziet ‘m hieronder) schittert de schaduw van het zwarte gat in het centrum van Messier 87, een zwaar sterrenstelsel in de Virgocluster. Het zwarte gat staat op een afstand van 55 miljoen lichtjaar van de aarde en is 6,5 miljard keer zo zwaar als onze zon.
Dan schuiven we de reeks waarnemingen toch gewoon een paar maanden op? Nee, helaas. “Een combinatie van weerpatronen en hemelmechanica maken het onmogelijk om op een later moment dit jaar de EHT-waarnemingen uit te voeren,” laat het team weten. Het beste moment doet zich pas weer volgend jaar maart aan. En dat betekent dat we tot 2021 moeten wachten voordat het team een verwoede tweede poging kan wagen.
Teleurstelling
De teleurstelling heerst alom. “Het is hartverscheurend dat – voor het tweede jaar op rij – omstandigheden buiten ons om hebben geleid tot het staken van de waarnemingen,” aldus het team. “Maar de vooruitgang op het gebied van de wetenschap is ondergeschikt aan de gezondheid en het welzijn van onze partners, families en mensen die in de observatoria werken.” Daarnaast zit het team niet stil. Zo hebben ze een schat aan gegevens bemachtigd uit de waarnemingen van 2017 en 2018. Het team is dan ook van plan om in deze data te duiken en de gegevens grondig te analyseren.
De geplande waarnemingen van de EHT zijn niet de enige die door het coronavirus langer op zich laten wachten. Ook de lancering van de Europese Marsrover Rosalind Franklin die eigenlijk deze zomer zou plaatsvinden wordt met maar liefst twee jaar uitgesteld. Hoe jammer dit ook is, gezondheid gaat boven alles. Bovendien komt van uitstel geen afstel. “We kijken uit naar de waarnemingen die in het voorjaar van 2021 zullen plaatsvinden,” aldus het EHT-team.
