Wetenschappers zijn er getuige van geweest hoe een vrouwelijke boa constrictor zonder inmenging van een mannetje 22 jongen op de wereld heeft gezet. En dat is opmerkelijk: het vrouwtje had namelijk wel de beschikking over mannetjes. Het wordt echter nog gekker: de jongen (allemaal vrouwtjes) hebben een bizarre genetische samenstelling: het zijn halve klonen.
Er zijn relatief veel dieren die er een maagdelijke voortplanting op nahouden. Diverse insecten bijvoorbeeld. Zij klonen zichzelf en creëren zo nageslacht dat genetisch gezien identiek is aan de moeder. Maar onder gewervelden is de maagdelijke voortplanting zeldzaam: slechts 0,1 procent van alle gewervelde dieren heeft het mannetje niet nodig om zich voort te planten.
WIST U DAT…
Boa constrictor
Aan die weinige soorten kan nu weer een nieuw exemplaar worden toegevoegd: de boa constrictor. Een vrouwelijke slang heeft niet één, maar meerdere keren op maagdelijke wijze jongen op de wereld gezet. En dat is opmerkelijk, omdat het vrouwtje met vier mannetjes samenleefde. Aan vaders dus geen gebrek.
Chromosomen
Maar het wordt nog gekker. De onderzoekers bestudeerden de jongen en concluderen dat ze geen identieke klonen zijn. De chromosomen van de jongen zijn namelijk nogal ongebruikelijk. Chromosomen zijn pakketjes met DNA die de ontwikkeling van de slang aansturen. Deze pakketjes bepalen uiteindelijk of een slang een mannetje of vrouwtje wordt. Mensen hebben bijvoorbeeld X- en Y-chromosomen. Vrouwen hebben twee X-chromosomen en mannen hebben een combinatie van X- en Y-chromosomen. Dat geldt ook voor slangen, alleen hebben zij Z- en W-chromosomen. ZZ brengt een mannetje voort en ZW produceert een vrouwtje. Bizar genoeg hebben de jongen van deze boa constrictor allemaal WW-chromosomen. De jongen hebben blijkbaar twee kopieën van de helft van hun moeders chromosomen ontvangen en dat maakt ze eigenlijk halve klonen.
WIST U DAT…
Ongeldig
Wetenschappers hebben zoiets in de natuur nog nooit gezien. “Decennialang werd WW gezien als ongeldig,” weet onderzoeker Warren Booth.
Er blijven nog wel enkele vragen over na dit onderzoek. Bijvoorbeeld: waarom plant het vrouwtje zich niet op normale wijze voort? Ze heeft toch mannetjes in de buurt? “Dit vrouwtje heeft in het verleden ook op normale wijze jongen gekregen en enkel in de jaren dat ze met mannetjes samenwoonde, kreeg ze nageslacht. Het lijkt erop dat enige interactie met de man wel nodig is. Maar waarom ze zijn sperma niet gebruikt, is onbekend.”
