Nieuw onderzoek toont aan dat mensen geneigd zijn om de woorden van iemand die eruit ziet als en klinkt als een leider voor waar aan te nemen.
Psychologen trekken die conclusie op basis van experimenten. In een eerste experiment werden twee proefpersonen bij elkaar gezet. De ene proefpersoon had de taak van ‘werknemer’ in een videotheek en moest een simpele opdracht volbrengen (bijvoorbeeld brieven in een envelop doen en alfabetiseren). De andere proefpersoon had de taak van ‘manager’ en overzag wat de werknemer deed. Vervolgens werden de proefpersonen gefilmd terwijl ze discussieerden over hoe er in de videotheek efficiënter gewerkt kon worden.
Analyse
De onderzoekers analyseerden na afloop de videobeelden. Er werd onder meer gekeken hoe vaak de ‘manager’ tijdens de discussie oogcontact maakte, hoe zijn houding was en hoe hard hij sprak. Uit de analyse bleek het volgende: hoe zelfverzekerder de lichaamstaal van de manager, hoe minder de werknemer aan de discussie deelnam.
Nog een experiment
Verdere experimenten onderschrijven die resultaten. In het tweede experiment nam een ‘manager’ (in werkelijkheid één van de onderzoekers) een aantal CV’s door samen met een ‘werknemer’ (een proefpersoon). Soms was de manager zelfverzekerd (hij maakte oogcontact, sprak luid), soms was hij wat bescheidener (hij sprak zachtjes, vermeed oogcontact). Aan het eind van het experiment koos de manager de CV die er volgens hem het beste uitsprong. Dit was echter altijd de CV van iemand die het minst gekwalificeerd was voor de baan. De manager liet deze aan de werknemer zien en vroeg hem/haar hoe hij/zij erover dacht. Wanneer de manager tijdens het experiment veel oogcontact maakte en luid sprak en dus zelfverzekerd en als een leider overkwam, gaven de werknemers veel minder input dan wanneer de manager oogcontact vermeed en zachtjes sprak.
Competent
Volgens de onderzoekers zijn mensen geneigd om te denken dat iemand die zelfverzekerd is tevens competent is. En daardoor durven ze minder kritiek te geven. “Mensen onderwierpen zich zelfs aan de mening van een zelfverzekerd individu wanneer dat individu er naast zat,” zo stellen de onderzoekers. “Wat leidt tot minder goede gezamenlijke beslissingen.” Daarnaast is er – omdat mensen in aanwezigheid van zo’n zelfverzekerd individu weinig van zich laten horen – minder ruimte voor alternatieve ideeën en oplossingen.
De onderzoekers benadrukken dat een zelfverzekerde houding het individu goed doet: hij wordt daardoor als competent gezien en houdt een zekere machtspositie vast. Maar het collectief is er minder bij gebaat, omdat het besluitvormingsproces door deze persoon gedomineerd wordt, ook als zijn/haar visie incorrect is.