Tegen het einde van de eeuw zouden planten zo’n zes jaar van onze huidige CO2-uitstoot uit de atmosfeer kunnen verwijderen.
Kijk je vanuit de ruimte op de aarde neer, dan zie je een prachtige, kleurrijke planeet met veel groene gebieden. 85% van de ijsvrije delen op aarde is namelijk bedekt met vegetatie. Al deze planten en bomen zouden weleens dé oplossing kunnen zijn voor ons klimaatprobleem. Want onderzoekers zijn er in een nieuwe studie achtergekomen dat de biomassa van planten tegen het einde van deze eeuw met wel twaalf procent toegenomen zal zijn. En deze extra groei zou ervoor kunnen zorgen dat enorme hoeveelheden vervuilende emissies uit de atmosfeer worden verwijderd.
Plantengroei
Planten hebben twee belangrijke zaken nodig om te groeien: koolstofdioxide en voedingsstoffen. Aan atmosferische CO2 is er momenteel geen gebrek. Zo neemt de CO2-concentratie door mens veroorzaakte emissies enorm toe. Grote hoeveelheden hiervan worden vervolgens door planten opgenomen, waardoor planten groeien. “De aarde is hierdoor een stuk groener dan dertig jaar geleden,” vertelt onderzoeksleider César Terrer aan Scientias.nl. “CO2-bemesting (waarbij planten meer suikers produceren als er meer CO2 in de lucht zit, red.) wordt als belangrijkste reden hiervoor aangewezen.” Sommige studies suggereren zelfs dat er in de afgelopen 33 jaar een hoeveelheid ‘groen’ van twee keer de grootte van de Verenigde Staten (18 miljoen km2) is bijgekomen.
Voedingsstoffen
Naast CO2 hebben planten ook voedingsstoffen – met name stikstof en fosfor – nodig om goed te gedijen. Als planten namelijk niet voldoende voedingsstoffen binnenkrijgen, zullen ze niet groeien, ondanks hogere CO2-concentraties. Veel onderzoekers hebben zich de afgelopen decennia op dit onderwerp gestort. Want hoeveel extra CO2 kunnen planten precies opnemen voordat ze alle beschikbare voedingsstoffen uit de bodem hebben opgebruikt?
Biomassa
Hoewel het antwoord op deze prangende vraag niet is gevonden, hebben onderzoekers nu alle verzamelde data uit deze voorgaande studies geanalyseerd. In totaal ploegden de onderzoekers zich door 138 experimenten. Vervolgens konden ze een globale schatting maken van het vermogen van planten om CO2 op te nemen. En ze komen tot een interessante ontdekking. “We vonden een toename van twaalf procent in biomassa wanneer ze worden blootgesteld aan de CO2-concentraties voorspeld voor het jaar 2100,” zegt Terrer. “Tegen die tijd zal de CO2-concentratie volgens een gematigd klimaatmodel rond de 650 ppm liggen.” Door de groei aan biomassa kunnen planten ook meer CO2 opnemen. En dat is goed nieuws voor ons huidige klimaatprobleem. Zo voorspellen de onderzoekers dat de extra groei voldoende CO2 uit de atmosfeer zou halen vergelijkbaar met zes jaar van onze huidige uitstoot van fossiele brandstoffen.
Doordat eerdere studies niet met doorslaggevende bevindingen op de proppen kwamen, werd er soms kort door de bocht geconcludeerd dat er in de toekomst geen CO2-bemesting meer zou plaatsvinden. Maar die conclusie heeft Terrer nu met zijn team weerlegd. “Onze gegevens laten zien dat het toekomstige effect van CO2 op de biomassa niet lager zal zijn dan in het verleden,” zegt hij. Met andere woorden: in de toekomst zal er geen afname zijn van de omvang van de CO2-bemesting zoals sommige wetenschappers veronderstelden.
Ontbossing
De onderzoekers ontdekten dat tropische bossen – zoals die in de Amazone, Congo en Indonesië – de grootste potentie hebben om extra CO2 op te nemen. Er is wel een grote maar. Want volgens de onderzoekers gaan hun bevindingen alleen op als we nu stoppen met het omhakken van bomen. De hoeveelheid plant- en bosbedekking moet dus blijven zoals ‘ie nu is. En dat gaat nog een behoorlijke kluif worden. “Door branden en ontbossing is de biomassa van planten wereldwijd enorm afgenomen,” zegt Terrer. “We verliezen door de houtkap in ongerepte tropische bossen een heel belangrijk hulpmiddel om de opwarming van de aarde te beperken.” Volgens de onderzoeker moet de ontbossing dus zo snel mogelijk stoppen. “Fossiele brandstoffen in de grond houden is de beste manier om verdere opwarming te beperken,” zegt Terrer. “Maar het stoppen van ontbossing en het behoud van bossen zodat ze verder kunnen groeien, is onze volgende beste oplossing.”
Planten als oplossing
Bomen en planten kunnen dus een aanzienlijke duit in het zakje doen om klimaatverandering een halt toe te roepen. “Zonder bomen en planten zouden vervuilende emissies zich nog sneller in de atmosfeer ophopen,” legt Terrer desgevraagd uit. “Hierdoor zullen we de ergste gevolgen van klimaatverandering veel eerder voelen. Het probleem is echter dat we dit ecosysteem eigenlijk als vanzelfsprekend beschouwen, omdat we het niet kunnen zien. Maar we zouden pas echt in de problemen komen als een gedeelte van de CO2-uitstoot niet door planten zou worden opgenomen.”
Beschermen
De bevindingen uit de studie zijn volgens de onderzoeker bemoedigend. “De resultaten geven ons hoop en benadrukken dat bomen ons kunnen blijven helpen CO2 uit de atmosfeer te halen en klimaatverandering te vertragen,” concludeert Terrer. “Maar alleen als we hen beschermen. Anders zullen niet alleen de bevindingen uit onze studie niet worden behaald, maar – belangrijker nog – ook de klimaatcrisis niet worden aangepakt. Dan zal de mensheid pas echt in een catastrofale situatie verkeren.”
Terrer is niet de enige die voor een oplossing voor ons klimaatprobleem de hulp in roept van planten. Zo wees een eerdere studie ook al uit dat als we nú beginnen met bomen planten, de CO2-concentratie in de atmosfeer met 25% kan afnemen. Hierdoor kunnen we de klok in feite een eeuw terugdraaien. “Onze bossen zijn onze grootste bondgenoot in de strijd tegen klimaatverandering,” stelde Will Baldwin-Cantello, verbonden aan het Wereld Natuur Fonds, destijds. “Zonder hen zullen we ons gevecht op de opwarming onder de 1,5 graad Celsius te houden, verliezen. Daarom is het van cruciaal belang dat we in actie komen en onze bossen herstellen terwijl we onze CO2-uitstoot terugdringen.”
