Het betekent dat de aarde mogelijk kan blijven bestaan nadat onze zon is uitgedoofd. En ook voor de mensheid hoeft dit niet het einde te zijn: we kunnen altijd nog naar de manen van Jupiter en Saturnus verhuizen, zo stellen onderzoekers.
Onze zon heeft net als alle andere sterren niet het eeuwige leven. Over een paar miljard jaar zal ze door haar brandstof heen zijn en sterven. Een prangende vraag is wat er in dat geval met de aarde zal gebeuren. Een nieuwe studie licht nu een tipje van de sluier op. Onderzoekers hebben namelijk een rotsachtige planeet ontdekt die rond een witte dwergster draait. En die planeet zou zomaar eens het evenbeeld van onze aarde kunnen zijn – over acht miljard jaar.
De dood van de zon
Wanneer onze zon begint te sterven, zal ze eerst opzwellen tot een enorme rode reus. De zon zal daarbij uitzetten als een ballon die groter is dan de huidige baan van de aarde, waarbij Mercurius en Venus worden opgeslokt. De overgebleven planeten zullen naar verder weg gelegen banen worden geslingerd. Uiteindelijk zullen de buitenste lagen van de rode reus over zo’n acht miljard jaar worden weggeblazen. Wat overblijft is een dichte witte dwerg die niet groter is dan een planeet, maar met de massa van een ster. Mocht de aarde dit weten te overleven, dan zal ze waarschijnlijk in een baan eindigen die twee keer zo groot is als de huidige.
We hebben nog een miljard jaar…
De vraag is echter of de aarde deze turbulente gebeurtenis wel zou kunnen overleven. “Op dit moment is er geen consensus over de vraag of de aarde kan vermijden opgeslokt te worden door de rode reus,” vertelt onderzoeker Keming Zhang. Voor de mensheid doet dat er overigens niet echt toe. “In ieder geval zal de aarde nog maar ongeveer een miljard jaar bewoonbaar zijn,” gaat Zhang verder. “Tegen die tijd zullen de oceanen door het ongebreidelde broeikaseffect verdampen – lang voordat het risico bestaat dat de aarde door de rode reus wordt opgeslokt.”
Planetenstelsel
Hoewel we het zelf dus waarschijnlijk niet meer zullen meemaken, lijkt niet alle hoop voor onze aarde verloren. Onderzoekers hebben namelijk een aardachtige planeet op 4.000 lichtjaar afstand ontdekt, die ons een interessant inkijkje geeft in de nasleep van de ondergang van onze zon. Het betreffende verre planetenstelsel, ontdekt met de Keck 10-meter telescoop op Hawaii, vertoont namelijk sterke overeenkomsten met de verwachtingen voor het zon-aarde systeem. Het bestaat uit een witte dwerg met ongeveer de helft van de massa van de zon en een met de aarde vergelijkbare planeet in een baan die twee keer zo groot is als die van de aarde nu. De ontdekking, die in het tijdschrift Nature Astronomy verschijnt, biedt wetenschappers inzicht in de evolutie van sterren zoals de zon, terwijl ze de fase van de rode reus doorlopen en uiteindelijk veranderen in een witte dwerg. Het laat ook zien hoe deze veranderingen de planeten in hun omgeving beïnvloeden.
Overleefd
Het betekent dat onderzoekers dus een planeet hebben ontdekt die om een dode ster draait en wél de rode reus fase heeft overleefd. Hoewel deze weerbarstige planeet ver buiten de bewoonbare zone van de zwakke witte dwerg ligt en het onwaarschijnlijk is dat er leven kan bestaan, is het goed mogelijk dat er ooit bewoonbare omstandigheden waren, toen de ster nog op onze zon leek. “Het is onduidelijk of er leven op aarde kan overleven tijdens de periode dat de zon een rode reus is,” zegt Jessica Lu. “Wat nu echter zeker is, is dat de aarde niet opgeslokt zal worden door de zon als deze zich tot een rode reus ontwikkelt. Het systeem dat we hebben ontdekt, is een voorbeeld van een planeet – waarschijnlijk een aardachtige planeet die oorspronkelijk in een vergelijkbare baan als de aarde draaide – die de rode reus fase van haar gastster heeft overleefd.”
De bevindingen zijn dus enigszins geruststellend. Mogelijk hoeven we ons dus niet al te veel zorgen over de aarde te maken. En wat de mensheid betreft? Ook wij zouden weleens kunnen overleven. Zo hebben astronomen bijvoorbeeld al eens voorgesteld om ons heil elders in het heelal te zoeken. En ook Zhang merkt op dat de mensheid mogelijk een toevluchtsoord kan vinden in de buitenste regionen van het zonnestelsel. Verschillende manen van Jupiter – zoals Europa, Callisto en Ganymedes – en de maan Enceladus rond Saturnus lijken bevroren oceanen te herbergen die waarschijnlijk tijdens de rode reus fase van onze zon zullen ontdooien. “Wanneer de zon een rode reus wordt, zal de bewoonbare zone zich verplaatsen naar de banen van Jupiter en Saturnus, waardoor veel van deze manen oceanenplaneten zullen worden,” zegt Zhang. “Ik denk dat de mensheid in dat geval daarheen zou kunnen verhuizen.”
