Nieuw onderzoek toont vrij overtuigend aan dat ook in de baarmoeder bacteriën te vinden zijn.
Heel lang werd gedacht dat de baarmoeder een steriele omgeving is. Maar recente studies zorgden ervoor dat die aanname op losse schroeven kwam te staan: zowel in vruchtwater als in meconium (de eerste ontlasting van een baby) zijn bacteriën aangetroffen. Dat lijkt misschien duidelijk bewijs voor de aanwezigheid van bacteriën in de baarmoeder, maar niet iedereen was overtuigd. Zo bestond het vermoeden dat de aangetroffen bacteriën daar tijdens de analyse – en dus niet reeds in de baarmoeder – terecht zijn gekomen. En zo bleef onduidelijk of de baarmoeder nu een steriele omgeving was of niet.
Bacteriën
Een nieuw onderzoek, verschenen in het blad Frontiers in Microbiology, lijkt aan al die onduidelijkheid een eind te maken. Op overtuigende wijze tonen de onderzoekers aan dat wij mensen zelfs voor onze geboorte al met bacteriën te maken hebben.
Gezuiverd
Net als in eerdere onderzoeken bestudeerden de wetenschappers vruchtwater en meconium. Maar deze studie onderscheidt zich van de eerdere onderzoeken doordat er alles aan is gedaan om besmetting van de monsters – dat wil zeggen: besmetting met bacteriën die buiten de baarmoeder leven – te voorkomen. Zo werden de reagens – chemische stoffen die gebruikt werden tijdens de DNA-analyse – eerst gezuiverd met behulp van enzymen die alle sporen van DNA opruimen. “Ondanks deze maatregelen, ontdekten we nog steeds in bijna alle monsters bacterieel DNA,” aldus onderzoeker Lisa Stinson.
Verschillen
Wat verder uit het onderzoek kan worden geconcludeerd, is dat de ontlasting van de ene pasgeborene weer een heel andere verzameling microben herbergt dan die van de andere. En het vruchtwater bleek vooral huidbacteriën te herbergen.
Levende bacteriën?
Wat Stinson betreft is het duidelijk: de baarmoeder is allesbehalve steriel. Maar betekent dit dan dat baby’s reeds in de baarmoeder over een microbioom – een verzameling micro-organismen die een rol spelen in en op het lichaam – beschikken? Wat dat betreft moeten de onderzoekers een slag om de arm houden. “Wij hebben bewezen dat bacterieel DNA aanwezig is in de baarmoeder,” stelt Stinson. Maar daarmee is nog niet bewezen dat er bacteriën in de baarmoeder leven. “De volgende stap is: vaststellen of deze bacteriën in leven zijn en een echt microbioom vormen.”
Immuunsysteem
Als er levende bacteriën in de baarmoeder te vinden zijn, lijken zij in ieder geval geen negatieve invloed te hebben op ongeboren baby’s. De onderzoekers wijzen erop dat geen van de pasgeborenen waarvan het meconium en vruchtwater is onderzocht infecties had. Ze vermoeden dan ook dat eventuele levende bacteriën in de baarmoeder een positieve rol spelen in de ontwikkeling van een baby. Mogelijk helpen ze de foetus aan een gezond immuunsysteem. “We ontdekten dat het niveau van belangrijke immuunmodulators in het meconium en ontstekingsmediatoren (een mediator is een lichaamseigen stof die bij een afweerreactie van het lichaam vrijkomt, red.) afhankelijk was van de aanwezige hoeveelheid en soort bacterieel DNA. Het suggereert dat het microbioom van de foetus in staat is om het immuunsysteem ervan te beïnvloeden.”
Het idee dat bacteriën een cruciale rol spelen in de ontwikkeling van een ongeboren kindje zou decennia geleden misschien nog heel radicaal in de oren hebben geklonken. Maar vandaag de dag is dat heel anders. De afgelopen jaren hebben talloze studies aangetoond dat er op en in gezonde lichamen een breed scala aan bacteriën te vinden is. Die bacteriën optimaliseren in zekere zin ons lijf. Zo helpen bacteriën in de darmen bij het verteren van voedsel. En houden ze ons afweersysteem in balans. Er wordt momenteel intensief onderzoek gedaan naar dit microbioom. Zo proberen onderzoekers de samenstelling van het microbioom helder te krijgen en vast te stellen of het microbioom gedurende het leven verandert. Ook willen wetenschappers graag achterhalen welke invloed het microbioom heeft op de (mentale) gezondheid.
