Stadsvogels voeden zich grotendeels met junkfood. En dat heeft invloed op hun gezondheid.
In de stad is ongezond voedsel alom aanwezig. Denk aan tentjes die bijvoorbeeld friet, hamburgers en chips verkopen. Maar niet alleen mensen komen hier op af. Ook stadsvogels weten dat dit de plekken zijn waar iets te halen valt. Ook schrikken stadsvogels er niet voor terug om een op de grond gevallen frietje voor je voeten weg te grissen of eens een blik in een prullenbak te werpen. Bovendien vinden veel mensen het leuk om vogels wat kruimels te voeren. Maar deze ongezonde levensstijl van stadsvogels blijkt nu een grote invloed op hun darmflora te hebben.
Darmflora
In de darmen van zowel mensen als dieren leven heel veel bacteriën. Al deze micro-organismen samen worden de darmflora of darmmicrobiota genoemd. Diversiteit in de darmflora is heel belangrijk voor een goede gezondheid. Maar helaas heeft niet iedereen een gezonde mix van bacteriën in de darmen. Het is namelijk bekend dat wanneer je je te goed doet aan ongezond, vezelarm en verwerkt voedsel, dit een negatieve effect heeft op je darmflora. Maar hoe zit dat eigenlijk bij stadsvogels?
Studie
Om hier achter te komen, stopten de onderzoekers in het wild gevangen stads- en plattelandsmussen in twee volières: de ene groep kreeg een vezelarm stedelijk dieet (cake, chips, brood) voorgeschoteld, de andere een vezelrijk plattelandsdieet (tarwe, zonnebloempitten, meelwormen). Na enkele weken namen de onderzoekers de balans op. En wat blijkt? Na zes weken bleek het stedelijke dieet de diversiteit in de darmen aanzienlijk te hebben aangetast. “We zagen dat vooral die bacteriën toenamen waarvan we weten of vermoeden dat die een rol spelen in het vetmetabolisme of in het onschadelijk maken van vervuilende stoffen,” legt onderzoeker Erik Matthysen aan Scientias.nl uit. “Dit betekent dat de verandering in darmflora tenminste voor een deel ook functioneel is. Het is minder eenduidig welke bacteriën er precies minder aanwezig zijn.”
Dieet
De resultaten wijzen er dus op dat de negatieve effecten van vezelarme verwerkte voedingsmiddelen op de darmmicrobiota zoals vastgesteld bij de mens, ook kunnen optreden bij stadsvogels. De diversiteit in de darmflora herstelde zich enigszins toen de stadsmussen op het vezelrijke plattelandsdieet werden gezet. Maar alleen als hun darmflora nog divers genoeg was. “De vogels met een minder diverse darmflora hadden minder baat bij een ‘natuurlijk’ dieet,” vertelt Matthysen. “Dit geeft ons meer inzicht in wat junkfood precies doet met vogels. Het suggereert dat de lagere diversiteit als gevolg van het leven in de stad gepaard gaat met een verlies aan plasticiteit van de microbiota, waardoor stadsvogels een beperkter vermogen hebben om met veranderingen in hun dieet om te gaan.”
Verrassend
Het leven in de stad brengt dus aardig wat consequenties met zich mee. Maar hoe verrassend zijn de bevindingen eigenlijk? “Dat het eten van junkfood een weerslag heeft op de darmflora bij stadsvogels is inderdaad niet zo verwonderlijk,” zegt Matthysen desgevraagd. “Maar het is wel voor het eerst dat het bij dieren in de vrije natuur binnen en buiten de stad wordt aangetoond. Wat bovendien wel verrassend is, is dat de verschillen niet beide richtingen op werken; de darmflora van een stadsmus heeft blijkbaar meer tijd nodig om zich aan te passen aan natuurlijk voedsel, dan andersom.”
De bevindingen uit deze studie sluiten aan bij een eerder onderzoek uitgevoerd door wetenschappers van de Universiteit van Gent. Daarin toonden de onderzoekers aan dat huismussen in de stad minder wegen dan de mussen op het platteland. Dit is echter niet het gevolg van een gebrek aan voedsel. Juist omgekeerd: de vogels in de stad leggen minder vetreserves aan in een omgeving waar eten alom aanwezig is. Het betekent dat mussen op het platteland dus dikker zijn als verzekering tegen een mogelijk voedseltekort. Anderzijds bestaan er wel soorten die een tekort hebben aan eten in de stad. Koolmezen kunnen hun jongen bijvoorbeeld niet grootbrengen met junkfood. En omdat er in de stad minder insecten aanwezig zijn, is hun broedsucces minder goed. Bovendien zijn er ook dieren die last hebben van artificieel voedsel zoals eenden die teveel brood binnen krijgen.
Ondanks dat de ongezonde levensstijl van stadsmussen invloed heeft op hun darmflora, lijkt dit hen niet echt te deren. “Ze kunnen er zonder al teveel problemen prima op overleven,” zegt Matthysen. Toch lijkt het de onderzoeker beter als we proberen om rondslingerend voedsel in de stad terug te dringen en bovendien vogels niet meer voeren met ongezond eten. “Watervogels kunnen bijvoorbeeld last ondervinden van junkfood,” legt Matthysen uit. “Bovendien kan het ook overlast van bijvoorbeeld ratten of duiven veroorzaken. Daarom denk ik dat er meer dan genoeg redenen zijn om het per ongeluk laten vallen of bewust uitstrooien van voedsel in de stad te beperken.”
De bevindingen kunnen ook in een breder perspectief worden geplaatst. “Het westerse voedingspatroon van de mens dat uit vezelarme verwerkte voeding bestaat, kan mogelijk neveneffecten hebben op andere soorten die in stedelijke omgevingen leven,” vat Matthysen samen. Dat bleek trouwens ook al uit een eerder onderzoek, uitgevoerd onder stadskraaien. Zij blijken namelijk een hoger cholesterol te hebben dan hun soortgenoten op het platteland. Maar ondanks dit hoge cholesterolgehalte blijken stadskraaien opvallend genoeg toch fitter te zijn een betere lichaamsconditie te hebben dan de kraaien op het platteland.
