Op twee tot voor kort onleesbare pagina’s in haar beroemde dagboek zijn onder meer enkele schunnige moppen ontdekt.
In 2016 werden de volledige dagboeken van Anne Frank gefotografeerd; onderzoekers wilden weten hoe het er aan toe was. En ook twee met gompapier afgeplakte en dus onleesbare pagina’s in het eerste, roodgeruite dagboek van Anne werden op de foto gezet. Het is onderzoekers nu gelukt om met behulp van fotobewerkingstechnieken de tekst die op deze afgeplakte pagina’s staat, te onthullen.
Gewoon meisje
“Anne Frank was een gewoon meisje met literaire kwaliteiten en aspiraties, in extreme omstandigheden,” vertelt Lex Heerma van Voss, directeur van het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, dat de ontdekking samen met het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies presenteert. “Aan haar dagboek kon ze alles toevertrouwen. Ook de nu leesbaar geworden pagina’s getuigen daarvan.”
‘Schunnige’ moppen
Anne beschreef de pagina’s op 28 september 1942. Ze zit dan al zo’n drie maanden ondergedoken in het Achterhuis. “Deze verknoeide blz. zal ik maar benutten om “schunnige” moppen op te schrijven,” zo schrijft ze. Vervolgens noteert ze op de in haar ogen – doordat ze enkele foutjes heeft gemaakt – verknoeide pagina’s in haar dagboek, vier ‘schunnige moppen’. “Wie de nu ontdekte passages leest, zal een glimlach niet kunnen onderdrukken,” aldus Frank van Vree, directeur van het NIOD. “De schuine moppen zijn klassiekers onder opgroeiende kinderen. Ze maken duidelijk dat Anne, met al haar gaven, vooral ook een gewoon meisje was.”
De twee pagina’s zijn door het NIOD gefotografeerd en vrijgegeven.
Je kunt ze hier vinden.
Seksuele voorlichting
Nadat Anne de moppen had genoteerd, schreef ze op de later afgeplakte pagina’s over een heel ander onderwerp: seksuele voorlichting. Ze doet daarbij alsof zij die aan iemand moet geven. “Anne Frank schrijft op ontwapenende wijze over seksualiteit,” stelt Ronald Leopold, algemeen directeur van de Anne Frank Stichting. “Zij is, zoals iedere puber, nieuwsgierig naar dit onderwerp. Ook op andere, niet afgeplakte pagina’s schrijft zij erover.”
Waarom Anne Frank ervoor koos om juist deze twee pagina’s af te plakken, blijft gissen. Mogelijk schaamde ze zich achteraf voor wat ze geschreven had en/of was ze bang dat anderen haar dagboek zouden lezen. Natuurlijk kun je je afvragen of deze pagina’s – die Anne zo zorgvuldig aan het zicht probeerde te onttrekken – wel openbaar gemaakt hadden mogen worden. Maar het NIOD is daar stellig in: de organisatie wijst erop dat de dagboekgeschriften door miljoenen mensen zijn gelezen, tot het UNESCO Werelderfgoed behoren en er dus ook een groot publiek belang verbonden is met het bekendmaken van de nieuwe tekst. Bovendien biedt de tekst onderzoekers de mogelijkheid om meer inzicht te krijgen in hoe de dagboekgeschriften tot stand zijn gekomen. “Het toegankelijk maken ervan is vanuit wetenschappelijk opzicht net zo vanzelfsprekend als het zichtbaar maken van een verborgen afbeelding onder een schilderij van Rembrandt,” aldus het NIOD.