Onderzoek suggereert dat veel Nederlanders pas stoppen met roken als een pakje sigaretten 60 euro kost

Blijkbaar moet de overheid er nog heel wat accijnsverhoging tegenaan gooien om van rokers stoppers te maken.

Om de gezondheid van Nederlanders te verbeteren, heeft de Rijksoverheid in 2018 samen met meer dan 70 maatschappelijke organisaties een Nationaal Preventieakkoord opgesteld. Eén van de speerpunten uit dat akkoord is het terugdringen van het aantal rokers. Heel concreet moet het aantal rokende volwassenen dalen van 23% naar maximaal 5% (in 2040). Daartoe zijn verschillende maatregelen genomen. Zo zijn rookwaren niet meer te zien bij verkooppunten en worden steeds meer plaatsen rookvrij. Ook is de accijns op tabak in 2020 behoorlijk verhoogd: een pakje met 20 sigaretten werd daardoor in één klap ongeveer één euro duurder.

Niet afdoende
Maar gaat dat hogere prijskaartje van een pakje shag of sigaretten er ook daadwerkelijk voor zorgen dat het aantal rokers in Nederland substantieel afneemt? Nee, zo stellen onderzoekers van de Universiteit Maastricht. Hun nieuwe studie onthult namelijk dat Nederlanders bereid zijn om veel geld te betalen voor tabak en dat de toch behoorlijke accijnsverhoging uit 2020 te weinig rokers ervan weerhoudt hun laatste sigaret uit te drukken.

Zestig euro
Het roept natuurlijk direct de vraag op hoe duur sigaretten en shag moeten worden om ervoor te zorgen dat een groot aantal rokers hun rookwaar aan de wilgen hangen. Ook dat hebben de onderzoekers uitgezocht en het levert een bijna surrealistisch beeld op. Om tien procent van de rokers zover te krijgen dat ze hun laatste sigaret uitdrukken, moet een pakje sigaretten minimaal 12 euro gaan kosten. En maar liefst de helft van de ondervraagde rokers geeft aan de de laatste sigaret pas uit te drukken bij een prijs van 60 euro per pakje.

Het onderzoek
De wetenschappers ondervroegen voor hun studie bijna 1500 Nederlanders die dagelijks roken. De rokers werd gevraagd hoeveel sigaretten of shagjes ze zouden kopen en oproken bij acht verschillende prijzen (tussen de 0 en 6 euro per sigaret en tussen de 0 en 4 euro per gram shag). Het onderzoek wijst uit dat ook rokers gevoelig zijn voor prijsveranderingen. Gebruikers van shag blijken daarbij iets gevoeliger voor prijsverhogingen dan mensen die sigaretten roken. “Mensen passen hun consumptie aan wanneer ze het verschil in prijs merken in hun portemonnee, dus als iets meer of juist minder betaalbaar wordt,” vertelt onderzoeker Cloé Geboers. Accijnsverhogingen – zoals die van 2020 – hebben dus zeker zin.

Zeer verslavend
Maar om het doel uit het Nationale Preventieakkoord te halen en heel veel rokers ook echt zover te krijgen dat ze stoppen met roken, zijn dus blijkbaar heel grote accijnsverhogingen nodig. Het laat volgens de onderzoekers maar weer eens zien hoe verslavend roken is en hoe betaalbaar de sigaretten in Nederland nog altijd zijn.

Verdere accijnsverhoging
Al met al is er volgens de onderzoekers nog heel veel ruimte voor verdere accijnsverhogingen. Want op dit moment kost een gemiddelde sigaret en shagje respectievelijk 36 en 22 eurocent. En dat is nog mijlenver verwijderd van de gemiddelde prijs (tussen de 2 en 3,50 euro per sigaret of shagje) waarbij dagelijkse rokers zeiden te stoppen of hun consumptie in ieder geval onder de loep te nemen.

Mocht de overheid op termijn besluiten de accijns te verhogen, is het wel belangrijk dat de prijzen voor sigaretten en shag niet te ver uit elkaar komen te liggen, zo benadrukken de onderzoekers. Het gevaar is dan namelijk dat mensen die sigaretten te duur vinden, overstappen op shag in plaats van te stoppen met roken. “Overigens blijft het belangrijk om accijnsverhogingen te combineren met andere maatregelen,” zo stelt Geboers. “Bijvoorbeeld het vergoeden van cursussen stoppen-met-roken.”

Volgens de laatste cijfers van het CBS rookt 20 procent van de Nederlanders zo af en toe. Vijftien procent doet dat dagelijks. Daarnaast zou zo’n 16 procent van de volwassen Nederlanders zelf niet roken, maar wel regelmatig de tabaksrook van anderen inademen (oftewel meeroken). Jaarlijks overlijden in Nederland meer dan 20.000 mensen door roken of meeroken.

Bronmateriaal

"Tabaksontmoediging pas effectief vanaf €12,- per pakje sigaretten" - Maastricht University
Afbeelding bovenaan dit artikel: Tumisu (via Pixabay)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd