Maar, het is wel belangrijk dat de juiste bomen op de juiste plek terechtkomen. Anders kunnen ze klimaatverandering zelfs verergeren…
De mensheid staat momenteel midden in een voortdurende klimaatcrisis. De gemiddelde temperatuur op aarde stijgt door de ophoping van broeikasgassen, zoals koolstofdioxide, in de atmosfeer – grotendeels als gevolg van menselijke activiteiten zoals het verbranden van fossiele brandstoffen. Wetenschappers zoeken dan ook naarstig naar oplossingen om de hoge CO2-concentratie in de atmosfeer te verlagen. Ondanks de ontwikkeling van verschillende technologieën, laat een nieuwe studie zien dat het simpelweg planten van bomen nog steeds de meest effectieve manier is om koolstof vast te leggen – mits we het op de juiste manier doen.
Bomen planten
Overheden wereldwijd hebben zich gecommitteerd om het aantal bomen te vergroten als middel om broeikasgassen uit de atmosfeer te verwijderen. Maar daar kunnen we niet lukraak mee beginnen. “Om koolstof uit de atmosfeer te halen, moeten de juiste boomsoorten op de juiste plekken worden geplant”, legt onderzoeksleider Frankie Cho van de Universiteit van Exeter in gesprek met Scientias.nl uit. “Als we dit niet zorgvuldig doen, kunnen de bomen sterven en hun vermogen om koolstof vast te leggen, verliezen. In het ergste geval kan het zelfs klimaatverandering verergeren door koolstof uit de bodem vrij te geven, zoals wetenschappers al in Groot-Brittannië hebben gezien. Daarom moeten we onderzoeken wat het toekomstige klimaat zal zijn op de locaties waar we bomen planten en bepalen welke boomsoorten het beste bestand zijn tegen klimaatverandering.”
Strategisch nadenken
Kortom, bomen die niet goed worden geplant kunnen op de lange termijn schadelijk zijn voor de samenleving. “Kwaliteit is dus net zo belangrijk als kwantiteit”, onderstreept Cho. “Als we niet strategisch nadenken en zorgvuldig bomen planten, kunnen we uiteindelijk in een slechtere situatie verkeren dan wanneer we niets hadden gedaan. Vaak zie ik dat boomplanting wordt gepresenteerd als een simpel getal, waarbij overheden of bedrijven hun bijdrage aan de natuur rapporteren aan de hand van het aantal bomen of het herstelde gebied. Deze doelen negeren de kwaliteit van de boomplanting zelf.”
Toekomst
Toch is het ‘strategisch’ planten van bomen ook niet zo eenvoudig. “De uitdaging die ik in het paper benadruk, is dat we niet precies kunnen voorspellen hoe het klimaat en de economische omstandigheden in de toekomst zullen zijn”, zegt Cho. “Klimaatwetenschappers hebben verschillende mogelijke toekomstvoorspellingen, wat het riskant maakt om slechts één scenario te kiezen voor boomplanting. Dit wordt complexer doordat we de toekomstige economische factoren, zoals koolstof- en landbouwprijzen, niet kennen. Als we bomen planten op landbouwgrond die later waardevol kan worden voor gewasproductie, lopen we het risico economische kansen te missen en de voedselzekerheid te bedreigen.” Kortom, het probleem is dat we de toekomst niet kunnen voorspellen, waardoor we niet precies weten welk type bomen we moeten planten en waar.
Beste manier
Toch laat deze studie zien dat, ondanks al deze onzekerheden, bomen planten nog steeds de beste manier is om de klimaatcrisis aan te pakken. “We hebben ontdekt dat het planten van bomen momenteel de meest kosteneffectieve manier is om koolstof uit de lucht te verwijderen, zelfs als we de risico’s meenemen, vergeleken met andere opties zoals bio-energie gecombineerd met CO2-afvang en -opslag of directe luchtopvang”, vertelt Cho. “Dit betekent dat het goedkoopste is om één ton koolstof uit de lucht te halen door bomen te planten. We concluderen dat het de ‘beste’ optie is, vooral omdat we niet veel alternatieven hebben om snel genoeg koolstof te verwijderen om de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs te halen, aangezien de twee hierboven genoemde technologieën nog niet op grote schaal zijn toegepast. Bovendien bieden bomen extra voordelen die andere koolstofverwijderingstechnologieën niet hebben, zoals bescherming tegen overstromingen, verbetering van biodiversiteit en luchtkwaliteit.”
Uitdagingen overkomen
Bomen planten blijft dus de gouden standaard. Maar hoe tackelen we de obstakels? Door te investeren in slimme modellering, zoals klimaat- en bodemmodellen, kunnen we een flink aantal uitdagingen de baas worden. “Maar betere voorspellingen lossen niet alles op, omdat er altijd onzekerheden blijven”, merkt Cho op. “We stellen dan ook voor dat we betere besluitvormingsmodellen nodig hebben die rekening houden met verschillende toekomsten. Dit is vergelijkbaar met hoe beleggers hun portefeuille beheren: ze hopen niet alleen dat alles goed gaat, maar overwegen ook risico’s. Deze studie toont aan dat we dezelfde benadering kunnen gebruiken voor boomplanting om risico’s te beheersen.”
Risico spreiden
Volgens Cho zouden we dan ook verschillende boomsoorten en locaties moeten kiezen om de risico’s te spreiden. Dit biedt een betere aanpak dan strategieën die enkel hopen op een goede uitkomst. Deze aanpak verkleint het risico op fouten en zorgt ervoor dat beslissingen over boomplanting bestand blijven tegen onzekere klimaat- en economische omstandigheden. “Het planten van bomen is een langdurig proces, en wat we doen na het planten is net zo belangrijk”, onderstreept Cho. “We moeten de expertise van boswachters gebruiken om onze plannen goed uit te voeren en flexibel te blijven, zodat we kunnen inspelen op de effecten van klimaatverandering. Beleidsmakers moeten zich niet alleen richten op het snel behalen van kortetermijndoelen, maar ervoor zorgen dat er een stevig langetermijnbeheerplan en voldoende financiering is, voordat er grote stukken land worden toegewezen voor boomplanting.”
Kanttekeningen
Cho plaatst echter ook enkele belangrijke kanttekeningen bij zijn studie. “Onze bevindingen houden bijvoorbeeld geen rekening met de mogelijkheid dat andere technologieën in de toekomst goedkoper kunnen worden, waardoor ze boomplanting in kosteneffectiviteit zouden kunnen overtreffen”, somt hij op. “De kosten van het planten van bomen kunnen ook per land verschillen, dus we hebben soortgelijke beoordelingen nodig in andere landen die werken aan hun Net Zero-doelen. Hoewel het onderzoek suggereert dat we momenteel prioriteit moeten geven aan het planten van bomen, betekent het niet dat we er uitsluitend op moeten vertrouwen, aangezien er een limiet is aan het aantal bomen dat we kunnen planten. Het vervangt bovendien niet de noodzakelijke emissiereducties die we moeten realiseren via een schone energietransitie, het stoppen van ontbossing, en veranderingen in levensstijlen om onze koolstofvoetafdruk te verkleinen.”
Al met al toont de studie aan hoe we het planten van bomen kunnen optimaliseren om klimaatverandering effectief tegen te gaan, terwijl we ook de economische en ecologische veerkracht behouden. “Aangezien het planten van bomen steeds vaker wordt gefinancierd door biodiversiteitscompensatie en vrijwillige koolstofmarkten, is er dringend behoefte aan betere kaders en protocollen”, voegt Cho nog toe. “Deze moeten ervoor zorgen dat boomplantprojecten goed worden beoordeeld op klimaat- en economische risico’s voordat ze beginnen. Zo kunnen we blijven investeren in hoogwaardige initiatieven die daadwerkelijk helpen om klimaatverandering te stoppen.”
