Omgevingstemperatuur bepaalt geslacht van hagedis

Of de hagedis Niveoscincus ocellatus een mannetje of een vrouwtje wordt, wordt bepaald door de omgevingstemperatuur. Dat concluderen onderzoekers. De levendbarende hagedissensoort heeft embryo’s die kunnen uitgroeien tot mannetjes en vrouwtjes. In een warme periode komen er vooral vrouwtjes ter wereld en in koude tijden hebben de mannetjes de overhand.

De onderzoekers bestudeerden de hagedissensoort op Tasmanië. Ze vergeleken de populatie aan de kust met die op 900 meter hoogte. In de bergen speelde de temperatuur geen rol, maar aan de kust was deze heel belangrijk en zelfs bepalend voor het geslacht van de hagedissen.

Logisch
Ergens is dat wel logisch, zo meent onderzoeker Ido Pen. Warmte is goed voor jonge hagedissen. Een warme periode is ideaal voor de voortplanting en dus is het voor de soort gunstig als in die tijd de vrouwtjes in de meerderheid zijn. “Na een gunstig eerste jaar, kunnen ze eerder met reproductie beginnen. Evolutionair kan een soort met temperatuursafhankelijke geslachtsbepaling hiervan profiteren: in een warme perioden worden vrouwtjes geboren, in koude tijden mannetjes.”

WIST U DAT…

…de bekende bijna-doodervaring van de hagedis diens DNA beschadigt?

In de bergen
In de bergen wordt het geslacht niet door de temperatuur bepaald en ook dat is verstandig, zo weet Pen. De temperaturen in de bergen zijn simpelweg te extreem. “De temperatuurverschillen zijn te groot. In een warm jaar zou je alleen vrouwtjes krijgen, in een koud jaar alleen mannetjes. Dat is ook niet gunstig voor de reproductie. In de kuststreek heerst juist een mild klimaat met relatief kleine fluctuaties in temperatuur, zodat daardoor een goede verdeling tussen het aantal mannetjes en vrouwtjes ontstaat.”

Dat het geslacht door temperatuur bepaald wordt, toonden de onderzoekers ook in het laboratorium aan. Ze stelden zwangere vrouwtjes uit zowel de kust- als bergpopulaties bloot aan een warmtebehandeling die vier of tien uur duurde. Na vier uur kregen de vrouwtjes die aan de kust leefden bijna alleen mannetjes. Na tien uur waren dat voornamelijk vrouwtjes. De hagedissen uit de bergen zetten gemiddeld evenveel mannetjes als vrouwtjes op de wereld.

Bronmateriaal

Persbericht Rijksuniversiteit Groningen

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd