Sinds 1901 heeft het KNMI in De Bilt slechts zes tropische septemberdagen genoteerd en het lijkt erop dat we daar deze week een zevende aan toe gaan voegen. Dat is voor nu best bijzonder. Maar kan in de toekomst weleens het nieuwe normaal worden.
Het kwik geeft iets meer dan 27 graden Celsius aan in De Bilt als we KNMI-klimaatexpert Peter Siegmund aan het eind van deze woensdagochtend telefonisch spreken. Maar een snelle blik op de computer leert de KNMI-onderzoeker – en ons – dat het kwik nog verder gaat oplopen. “De voorspelling is toch wel dat we in De Bilt op 30 graden Celsius gaan uitkomen vandaag,” aldus Siegmund. En daarmee zouden we een tropische septemberdag noteren.
Bijzonder
En dat is vrij zeldzaam. “Dat komt niet vaak voor. Dus dat blijft bijzonder; sinds 1901 zijn er in De Bilt in september zes tropische dagen gemeten.”
Omegablokkade
De hitte is het resultaat van een zogenoemde Omegablokkade: een hogedrukgebied dat op weerkaarten de vorm van de Griekse letter Omega aanneemt. Het hogedrukgebied zorgt hier in Nederland – en omringende landen – voor stabiel zonnig weer. En dan stijgt het kwik rap. “We zitten tegen het einde van de zomer; het land is nog warm, de zon schijnt de hele dag en de zuidoostenwind voert warme lucht aan,” stelt Siegmund. “En dan krijg je snel hoge temperaturen.”
Here it is, the omega blocking in all its glory, responsible for the annotated extreme weather events in Europe this week. pic.twitter.com/0TUmZMQzoT
— Mika Rantanen (@mikarantane) September 4, 2023
Heel anders is de situatie overigens aan de voet van de ‘Omega’, waar depressies door het hogedrukgebied richting het Middellandse Zeegebied worden afgebogen. In plaats van hoge temperaturen hebben landen als Spanje en Griekenland te maken met extreme regenval en overstromingen.
How it can be flooding in Spain and Greece while large parts of Europe are under record-breaking September heat…
Remarkable omega [Ω] block ongoing. pic.twitter.com/TX584SRci6
— Scott Duncan (@ScottDuncanWX) September 5, 2023
Het blijft nog even warm
Voor veel mensen zal het warme nazomerweer na de ogenschijnlijk tegenvallende zomer (zie kader) als zeer welkom worden ervaren. En zoals het er nu naar uitziet, kunnen we er ook zeker nog een paar dagen van genieten. Tot een hittegolf komt het echter niet, zo is de verwachting; het kwik lijkt in De Bilt niet meerdere dagen op 30 graden Celsius uit te komen.
Tot een hittegolf komt het dus niet. En dus wordt er wat dat betreft deze week geen geschiedenis geschreven (er is in De Bilt namelijk nog nooit een hittegolf in september gemeten). Wel staat vast dat wat je nu op de thermometer ziet gebeuren, best bijzonder is. Of we daar later deze eeuw nog zo over denken, is wel twijfelachtig. “Doordat de aarde opwarmt, stijgen ook in Nederland de temperaturen. Zo is september traditioneel gezien de op drie na warmste maand van het jaar – na juni, juli en augustus. Maar de temperaturen die we tegenwoordig in september meten, maten we vroeger in juni.” Het geeft wel aan dat ook Nederland als het om klimaatverandering gaat, de dans niet ontspringt. En dat klimaatverandering ook niet iets is voor de toekomst, maar zich reeds in volle glorie ontvouwt. En als de temperaturen stijgen, neemt ook de kans op extremen (zoals tropische dagen in september), toe, stelt Siegmund. Dus ligt het ook in de lijn der verwachtingen dat we in de toekomst minder op zullen kijken van tropische septemberdagen dan nu. Sterker nog: zelfs hittegolven in september zijn dan verre van uitgesloten. “Modellen onthullen dat we die in de toekomst wel gaan krijgen.”
