En ja, dat kost geld. Maar lang niet zoveel als een pandemie.
Niemand zit natuurlijk op een tweede coronacrisis te wachten. Maar hoe kunnen we een volgende pandemie succesvol afwenden? In een nieuwe studie hebben onderzoekers zich over deze prangende vraag gebogen. En uit hun bevindingen blijkt dat we het beste kunnen investeren… in de natuur.
Ontoereikend
Dat betekent overigens niet dat investeringen in bijvoorbeeld medicijnen of vaccins niet van cruciaal belang zijn, zo stellen de onderzoekers. Volgens hen is dit alleen wel ontoereikend om het pandemisch risico aan te pakken. Dat komt omdat de beschikbaarheid van COVID-19-vaccins in veel lage- en middeninkomenslanden onvoldoende is. En zelfs in rijke landen is de vaccinatiegraad verre van het niveau om de deltavariant onder controle te krijgen.
Duurste pleister ooit
“Om COVID-19 te beheersen hebben we al meer dan 6 biljoen dollar uitgegeven aan wat misschien wel de duurste pleister ooit blijkt te zijn,” zegt onderzoeker Aaron Bernstein. “En hoeveel we ook uitgeven aan vaccins, ze kunnen ons nooit volledig beschermen tegen toekomstige pandemieën. We moeten maatregelen nemen om te voorkomen dat pandemieën überhaupt opkomen door te voorkomen dat een ziekte van dier op mens overspringt. Als we dat doen, kunnen we ook het klimaat op aarde stabiliseren en de biosfeer nieuw leven in blazen. Dit is allemaal essentieel voor onze eigen gezondheid en economisch welzijn.
Pandemie voorkomen
Uit een vorig onderzoek van Bernstein en zijn team bleek al dat de kosten om een volgende pandemie te voorkomen – door ontbossing te verminderen en de handel in wilde dieren te reguleren – slechts 22 miljard dollar per jaar zou bedragen. Dat is 2 procent van de economische kosten en sterfte die bij COVID-19 kwam kijken. In de nieuwe studie borduren de onderzoekers hier nu op voort en brengen nog nauwkeuriger in kaart hoe we een volgende pandemie het beste kunnen afwenden.
Ziekteverwekkers
Het team ontdekte dat pandemische ziekteverwekkers op verschillende manieren een weg naar de mens vinden, namelijk door: veehouderijen, jacht op en handel in wilde dieren, verandering van landgebruik – en de vernietiging van tropische bossen in het bijzonder -, uitbreiding van landbouwgrond – vooral in de buurt van menselijke nederzettingen – en snelle, ongeplande verstedelijking. Door klimaatverandering worden bovendien leefgebieden kleiner en worden dieren op land en in de zee gedwongen naar nieuwe plaatsen te verhuizen. Hierdoor kunnen ziekteverwekkers nieuwe gastheren binnendringen. Daarnaast wordt de landbouw in verband gebracht met meer dan 50 procent van de zoönotische infectieziekten die sinds 1940 bij mensen zijn ontdekt.
Investeer in de natuur
Volgens de onderzoekers kunnen we daarom het beste investeren in de natuur om een volgende pandemie af te wenden. En ja, dat kost geld, maar beduidend minder dan een toekomstige pandemie. “Behoud tropische bossen,” zo beveelt het team aan. “Verbeter de bioveiligheid van vee en wilde dieren, vooral wanneer de veehouderij zich in de buurt van grote en snelgroeiende menselijke populaties bevindt. Breng daarnaast een intergouvernementeel partnerschap tot stand om het risico dat ziekteverwekkers van wilde dieren naar vee naar mensen overspringen, aan te pakken. En investeer in lage- en middeninkomenslanden in gezondheidsstelsels en One Health (een interdisciplinaire samenwerking om de gezondheid van mensen, dieren en milieu te verbeteren, red.) om gezamenlijk de gezondheid van mens en dier te behouden.”
Vervolgonderzoek
Bovendien is er ook nog een belangrijke taak weggelegd voor wetenschappers. Want hoewel we steeds meer weten over hoe pandemieën opkomen, kunnen we ook hier nog veel leren. “We zouden dan ook ons begrip van waar pandemieën waarschijnlijk zullen ontstaan, moeten verfijnen,” zo stellen de onderzoekers. “Daarnaast moeten we doorgaan met de jacht op virussen in wilde dieren om de omvang van potentiële ziekteverwekkers vast te stellen. Dan kunnen we ook beter voorspellen hoe groot de kans is dat ze overspringen op de mens.”
Dat investeringen in natuur en gezondheidszorg daadwerkelijk zijn vruchten afwerpt, is te zien op het eiland Borneo in Zuidoost-Azië. Daar werden tien jaar geleden maatregelen getroffen om ontbossing met maar liefst 70 procent terug te schroeven en de toegang tot de gezondheidszorg voor meer dan 28.400 mensen uit te breiden. Dit resulteerde in een substantiële afname van ziekten zoals malaria, tuberculose en veelvoorkomende kinderziekten. Dit succesvolle voorbeeld laat zien dat het mogelijk is om de gezondheid van zowel de mens als de natuur, te herstellen. De beleidsaanbevelingen van de onderzoekers uit de huidige studie zullen dan ook worden voorgelegd op de aanstaande, 26e klimaattop (COP26) die in november van dit jaar zal plaatsvinden.
