Olifanten eten graag bananen, maar nemen daarbij normaliter niet de moeite om deze eerst te pellen. Tenminste, dat dachten we. In de dierentuin in Berlijn zijn wetenschappers nu namelijk op een Aziatische olifant gestuit die haar bananen wel pelt (maar alleen als ze geelbruin van kleur zijn).
Het waren de verzorgers van Pang Pha – zo heet de Aziatische olifant in kwestie – die het ongebruikelijke gedrag als eerste opmerkten. Daarop schakelden ze wetenschappers van de Humboldt-Universität in Berlijn in om het gedrag eens nader te bestuderen. Die wetenschappers hadden daar vanzelfsprekend wel oren naar en togen met een mand vol mooie gele en groene bananen naar het verblijf van Pang Pha, om er vervolgens getuige van te zijn dat ze deze heelhuids – dus zonder te pellen – naar binnen werkten. “Pas toen we begrepen dat ze enkel geelbruine bananen pelde, kwam ons onderzoeksproject echt van de grond,” stelt onderzoeker Michael Brecht.
Geelbruine bananen
Want toen de onderzoekers de olifant geelbruine bananen aanboden, veranderde het gedrag van Pang Pha, zo is in het blad Current Biology te lezen. De olifant ging de bananen namelijk pellen!
Pellen
Dat pellen van een olifant vereist een tamelijk behendig trucje met haar slurf dat ze zichzelf heeft aangeleerd. Ze breekt de banaan in stukken, pakt heel behendig het puntje van de schil vast en schudt vervolgens het vruchtvlees eruit. Het pellen van de banaan kost de olifant gemiddeld 8 seconden, zo stellen de onderzoekers vast. Het pellen en opeten kost de olifant gemiddeld zo’n 22 seconden en daarmee kan de olifant een banaan sneller pellen en consumeren dan wij mensen dat doen.
De onderzoekers gingen ook na wat er gebeurde wanneer ze Pang Pha in het gezelschap van andere olifanten geelbruine bananen aanboden. En dan veranderde haar gedrag opnieuw. Nu at ze allereerst zoveel mogelijk geelbruine bananen heelhuids op, maar bewaarde ze de allerlaatste om die vervolgens op een later moment te pellen.
Aangeleerd gedrag
Waarom de olifant (sommige) bananen pelt, is onduidelijk. Wel hebben de onderzoekers ideeën over hoe de olifant op het idee is gekomen om bananen te pellen. Ze wijzen er in hun studie op dat Pang Pha is grootgebracht door verzorgers van de dierentuin in Berlijn. Die verzorgers hebben haar weliswaar nooit geleerd om bananen te pellen, maar voerden haar als jong olifantje wel gepelde bananen. Waarschijnlijk heeft ze zo een voorkeur voor gepelde bananen ontwikkeld én – door haar verzorgers te observeren – geleerd hoe ze bananen moest pellen.
Uniek
Opvallend genoeg is Pang Pha de enige in haar groep die bananen pelt. En ook buiten de dierentuin zijn maar weinig voorbeelden te vinden van olifanten die bananen pellen. “We hebben heel uniek gedrag ontdekt,” stelt Brecht.
Dat olifanten slim zijn, staat al enige tijd buiten kijf. Maar dat ze in staat zijn om complex gedrag – zoals het pellen van bananen – van mensen af te kijken, maakt toch indruk op de wetenschappers. Het wijst er volgens hen op dat de cognitieve vaardigheden van olifanten nog indrukwekkender zijn dan gedacht. Ook staan ze ervan te kijken dat olifanten met hun slurf tot het pellen van bananen in staat zijn. “Olifanten hebben echt opmerkelijke slurf-vaardigheden,” concludeert Brecht. “En hun gedrag wordt gevormd door ervaringen.”
