Veel mensen zien vluchtelingen als een last, een kostenpost, maar dat zien ze dan toch verkeerd. Nieuw onderzoek wijst uit dat de instroom van Oekraïense vluchtelingen in Europa op de lange termijn juist het bbp van een land verbetert.
Eind mei van dit jaar stonden er volgens cijfers van de overheid bijna 100.000 Oekraïense vluchtelingen geregistreerd bij de Nederlandse gemeenten. Voor hen is een uitzondering gemaakt: ook zonder werkvergunning mogen zij aan het werk.
Hoger bbp
Toch zijn er op de korte termijn behoorlijke kosten verbonden aan de opvang van de mensen die op de vlucht zijn geslagen voor een verschrikkelijke oorlog in eigen land. Maar behalve dat het onze morele plicht is om hen op te vangen, kunnen we er op de lange termijn ook economisch baat bij hebben, blijkt uit de nieuwe Amerikaanse studie. Het bruto binnenlands product, oftewel de totale toegevoegde waarde van alle in een land geproduceerde goederen en diensten, zal uiteindelijk toenemen.
Grote verschillen
Al ligt het er wel aan hoe je ernaar kijkt. “De economische impact van de Oekraïense vluchtelingencrisis voor Europa varieert sterk. Het hangt ervan af naar welk deel van de arbeidsmarkt je kijkt”, zegt onderzoeker Luca David Opromolla van de North Carolina State University. “Het is belangrijk om deze potentiële impact te begrijpen, zodat overheden en bedrijven weloverwogen beslissingen kunnen nemen over hun beleid en investeringen, in het licht van een aanhoudende humanitaire crisis. Idealiter kunnen studies als deze helpen om de verstoring van de samenleving te minimaliseren en uiteindelijk voor een betere uitkomst zorgen op de lange termijn voor zowel vluchtelingen als de landen die hen opvangen.”
Handig model
Toen de onderzoekers met hun studie begonnen waren er meer dan 7 miljoen Oekraïners hun land uit gevlucht, vooral naar Europa. Meer dan 4 miljoen hadden de leeftijd om te werken. Om te achterhalen wat zij konden betekenen in de landen waar ze terechtkwamen, gebruikten de onderzoekers data over hun vaardigheden voor de arbeidsmarkt en hun werkstatus, maar ook cijfers over productie en handel in de diverse Europese landen zijn meegenomen.
Zo konden ze uitrekenen wat de impact was van de vluchtelingen op de productie, internationale handel en migratiestromen in 23 EU-landen. Hun model verschafte verder informatie over de consumentenbestedingen, die dienden als een indicator voor de welvaart van de inwoners van de lidstaten. Tenslotte berekenden ze de impact die kapitaalinvesteringen zouden hebben op al deze uitkomsten. Er bleken grote verschillen tussen drie delen van de arbeidsmarkt: laagopgeleide werknemers, hoogopgeleide werknemers en kapitaalbezitters.
Niet iedereen profiteert
“Laaggeschoolde werknemers profiteren op korte termijn, omdat de meeste vluchtelingen uit Oekraïne hoger opgeleid zijn”, legt Opromolla uit. “De vluchtelingen concurreren dus niet met hen om de banen. Ze complementeren hen eerder en maken hen productiever.” Om dezelfde reden zullen hoger opgeleide werknemers op de korte termijn geen voordeel hebben. Oekraïense vluchtelingen concurreren om de hooggeschoolde banen. Dat geldt echter niet op de lange termijn. “Kapitaalbezitters profiteren op de korte en lange termijn”, aldus de Amerikaanse onderzoeker. “Op de korte termijn omdat er concurrentie ontstaat om de hooggeschoolde banen en er meer aanbod is van hoogopgeleide werknemers, wat betekent dat er meer vraag is naar kapitaal. Als je het kapitaal bezit, heb je daar voordeel van. Bovendien profiteer je ook als de productie op de lange termijn omhoog gaat.”
Juiste investeringen
Maar de mate waarin individuele landen op de lange termijn profiteren van de aanwezigheid van Oekraïense vluchtelingen hangt grotendeels af van de mate waarin ze in staat zijn om te investeren in kapitaalstructuren. Daarmee worden andere factoren dan arbeid bedoeld die invloed hebben op de productie. Denk aan infrastructuur of industriële machines. Hoe meer overheden en bedrijven daarin investeren, hoe meer voordeel een land kan hebben van het toegenomen aanbod van hooggeschoold werk. “Als een land besluit te investeren in dergelijke factoren, waardoor de productie toeneemt, dan zal het voordeel hebben van de extra hoger opgeleide werknemers”, aldus Opromolla. “En dan zie je dus duidelijk de voordelen van de Oekraïense vluchtelingen in een land.”
We moeten dus blij zijn dat deze mensen naar ons land zijn gekomen. En dan maar hopen dat overheden en bedrijven bereid zijn de juiste investeringen te doen.
