De wereldwijde obesitasepidemie onder kinderen en jongeren verergert in een alarmerend tempo.
Volgens een nieuw onderzoek, gepubliceerd in het vakblad The Lancet, stevenen we af op een situatie waarin tegen 2050 één op de drie kinderen wereldwijd met overgewicht kampt. Eén op zes zal zelfs obees zijn. Dit betekent concreet dat in 2050 746 miljoen kinderen en jongeren met overgewicht of obesitas zullen kampen, waarvan 356 miljoen tussen de 5 en 14 jaar oud en 390 miljoen tussen de 15 en 24 jaar. Dat terwijl de cijfers nu al onthutsend zijn. Het percentage kinderen met obesitas is tussen 1990 en 2021 al eens verdrievoudigd. In totaal kampten in 2021 wereldwijd 493 miljoen kinderen en jongeren met overgewicht of obesitas.
Regionale verschillen
De studie, die gegevens uit 204 landen en gebieden analyseerde, toont aan dat sommige regio’s harder getroffen worden dan andere. De Cookeilanden, Nauru, Tonga en de Verenigde Arabische Emiraten zullen naar verwachting de hoogste percentages obesitas kennen. Egypte, India, China en de Verenigde Staten zullen in absolute aantallen het grootste aantal kinderen met obesitas hebben.
In regio’s als Latijns-Amerika, het Caribisch gebied, het Midden-Oosten en Noord-Afrika zal de toename bijzonder snel gaan. Dit is extra zorgwekkend vanwege de grote bevolkingsaantallen en vaak beperkte middelen in deze gebieden. Nog een opvallend voorbeeld is Australië, waar de overgang naar obesitas onder kinderen en jongeren een van de snelste ter wereld is. Daar hebben meisjes nu al vaker obesitas dan alleen overgewicht. Dat zal ook elders in de wereld het nieuwe normaal worden. Wereldwijd zal er in 2050 bij jongens tussen 5-14 jaar meer sprake zijn van obesitas dan van overgewicht.
Gezondheidsrisico’s op jonge leeftijd
Obesitas op jonge leeftijd brengt aanzienlijke risico’s met zich mee. Het probleem is dat obesitas zelden vanzelf verdwijnt na de adolescentie. Kinderen die nu te zwaar worden, lopen het risico hun hele leven met gezondheidsproblemen te kampen. De gevolgen zijn verstrekkend: ademhalingsproblemen, diabetes, hartproblemen, kanker, mentale gezondheidsproblemen, vruchtbaarheidsproblemen en andere ernstige aandoeningen liggen op de loer.
Daarnaast waarschuwen de onderzoekers voor een zorgwekkend fenomeen: de intergenerationele overdracht van obesitas. Meisjes met obesitas aan het begin van hun vruchtbare jaren (15-24 jaar) hebben een grotere kans om kinderen te krijgen die ook met obesitas te maken krijgen. Dit creëert een vicieuze cirkel die generaties lang kan voortduren en het probleem verder verankert.
Een keerpunt binnen bereik
Ondanks deze sombere vooruitzichten is er hoop. De wetenschappers benadrukken dat het nog mogelijk is om deze trend te keren, maar dan moet er vóór 2030 actie worden ondernomen. Ze pleiten voor onmiddellijke actieplannen voor de komende vijf jaar en het opzetten van nationale monitoringsprogramma’s voor obesitas in alle landen. Cruciaal is een multicomponentenaanpak die zich richt op omgevingsfactoren in plaats van alleen op individuele keuzes. De onderzoekers stellen dat het weinig zin heeft om mensen de schuld te geven; zelfs als gezinnen gezonder proberen te leven, werkt de huidige omgeving deze inspanningen tegen.
Regelgevende ingrepen als oplossing
Daarom roepen ze overheden op tot krachtige maatregelen. Denk aan belastingen op suikerhoudende frisdranken, stadsplanning die actieve levensstijlen bevordert en een verbod op junkfoodreclame gericht op kinderen en jongeren. Zonder dergelijke drastische ingrepen stevenen we af op een generatie met ongekende gezondheidsproblemen, met enorme maatschappelijke en economische kosten tot gevolg.
