De signalen werden eerder in verband gebracht met een ondergronds meer, maar daarvoor lijkt het gebied waar de nieuwe signalen zijn gespot toch echt te koud. Een nieuw mysterie lijkt dan ook geboren.
Een paar jaar geleden deden wetenschappers met behulp van ruimtevaartuig Mars Express een verrassende ontdekking. Onder de Martiaanse zuidpool zou zich een heus vloeibaar ondergronds meer schuilhouden. Sindsdien hebben meerdere studies hier bewijs voor gevonden. Toch trekt een nieuw onderzoek, gepubliceerd in het vakblad Geophysical Research Letters, deze ontdekkingen enigszins in twijfel. Want hoe kan er vloeibaar water zijn in een gebied waar het daar eigenlijk veel te koud voor is?
Ondergronds meer
Wetenschappers vonden de ondergrondse plassen in een gebied dat bekend staat als de South Polar Layered Deposits, genoemd naar de afwisselende lagen waterijs, droog ijs (bevroren kooldioxide) en stof dat hier in de loop van miljoenen jaren is neergedaald. Met behulp van radarsignalen kunnen wetenschappers onder deze ijzige lagen kijken en ze gedetailleerd in kaart brengen. Teruggekaatste radiogolven hebben daarbij een zwakker signaal. Maar in sommige gevallen waren de signalen die terugkeerden veel helderder dan die aan het oppervlak. Dit deed wetenschappers vermoeden dat er onder het oppervlak vloeibaar water te vinden is, waardoor de radiogolven sterk werden weerkaatst.
Meer signalen
In de nieuwe studie besloten wetenschappers de zoektocht naar vergelijkbare sterke radiosignalen uit te breiden. En dat lukte. De analyse onthult tientallen nieuwe, heldere radarsignalen over een veel groter gebied en diepte dan ooit tevoren.
Het betekent dat de onderzoekers dus veel meer radarsignalen hebben gevonden die zouden wijzen op ondergrondse meren. Alleen is er een grote maar. Op sommige plaatsen bevonden deze ‘plassen vloeibaar water’ zich op minder dan anderhalve kilometer onder het oppervlak. En daar liggen de temperaturen vermoedelijk rond de -64 graden Celsius.
Veel te koud
Het is waarschijnlijk onmogelijk dat bij dergelijke ijzige temperaturen het water nog steeds vloeibaar is. Het water zou bevriezen, zelfs als het zoute mineralen bevat die het vriespunt van water kunnen verlagen. “We weten niet zeker of deze signalen vloeibaar water vertegenwoordigen of niet,” zegt onderzoeker Jeffrey Plaut. “Bovendien lijken ze veel wijdverspreider dan gedacht. Het kan betekenen dat het voorkomen van vloeibaar water onder de Martiaanse zuidpool heel gebruikelijk is, of deze signalen wijzen op iets anders.” En daarmee lijkt een nieuw mysterie geboren.
Vulkanisme
Eerder berekenden wetenschappers al de warmte die nodig is om ondergronds ijs in de onderzochte regio te laten smelten. Ze ontdekten dat alleen recent vulkanisme onder het oppervlak de mogelijke aanwezigheid van vloeibaar water onder de zuidpool zou kunnen verklaren. “We hebben echter geen sterk bewijs gevonden van de aanwezigheid van vulkanen op de zuidpool,” aldus onderzoeker Aditya Khuller. “Het lijkt daarom onwaarschijnlijk dat er dankzij vulkanische activiteit vloeibaar water in de regio aanwezig is.”
Wat de waargenomen helderde reflecties dan verklaart als het geen vloeibaar water kan zijn? De onderzoekers moeten ons het antwoord schuldig blijven. Maar de huidige studie biedt wetenschappers wel een gedetailleerde kaart van de Martiaanse zuidpool die aanwijzingen bevat over de klimaatgeschiedenis van de planeet, inclusief de rol van water in zijn verschillende vormen. “Onze kaart brengt ons een paar stappen dichter bij het begrijpen van zowel de omvang als de oorzaak van deze raadselachtige radarsignalen,” besluit Plaut.
