De hoeveelheid zee-ijs op de Noordpool neemt rap af en zet een nieuw record neer: sinds metingen in 1979 begonnen, is er nog nooit zo weinig zee-ijs in het gebied gezien.
Op 26 augustus 2012 bevond zich op de Noordpool ongeveer 4,1 miljoen vierkante kilometer zee-ijs. Een indrukwekkende hoeveelheid, maar toch veel minder dan we gewend zijn. Sterker nog: nog nooit is er zo weinig zee-ijs op de Noordpool gemeten. Het vorige record werd in 2007 gevestigd, toen bevond zich ongeveer 70.000 vierkante kilometer meer zee-ijs op de Noordpool dan nu het geval is.
Smeltseizoen
Opvallend detail: het record van 2007 werd op 18 september gevestigd. Het smeltseizoen liep toen al op zijn einde: dat stopt namelijk ergens tussen het midden en einde van september. Zover zijn we nu nog niet: het nieuwe record wordt al gevestigd terwijl het smeltseizoen nog zeker een week of twee, drie voortduurt. Grote kans dus dat we de komende weken nog veel meer ijs gaan verliezen en het verschil tussen het record in 2007 en het record dat 2012 brengt nog veel groter wordt.
Klimaatverandering
Grote vraag is natuurlijk: wat veroorzaakt dit nieuwe record? De onderzoekers stellen dat een grote storm in het begin van augustus er mede voor gezorgd heeft dat het zee-ijs afbrak en sneller smolt. Maar die storm alleen kan het smelten van het ijs op de Noordpool niet verklaren. Sterker nog: de sterke afname die we de laatste jaren zien, is helemaal niet door natuurlijke variaties te verklaren. Het is aannemelijk dat deze trend toe te schrijven is aan de hogere temperaturen die weer veroorzaakt worden door broeikasgassen die wij mensen in de atmosfeer brengen. “Dit is geen toeval, geen afwijking, het is geen willekeurige variatie of een klein fenomeen met een verwaarloosbaar effect,” benadrukt glacioloog Jeff Kargel. “Dit is enorm en dit gaat snel. Het is iets wat al verschillende decennia bezig is, maar de laatste jaren lijkt er iets dramatisch aan de gang te zijn, zoals het smelten van de ijskap op Groenland en het extreme weer wereldwijd wel aantoont.” Onderzoeker Bob Ward onderschrijft dat. “Het record dat vandaag is neergezet is een sterk signaal dat klimaatverandering de planeet aan het veranderen is.” Hij wijst er daarbij op dat de hoeveelheid zee-ijs die nu op de Noordpool is terug te vinden zo’n veertig procent kleiner is dan gemiddeld tussen 1979 en 2000 het geval was.
De afgelopen zes jaar is de hoeveelheid zee-ijs op de Noordpool voortdurend opvallend laag. “In het grotere plaatje is 2012 gewoon een volgend jaar waarin het zee-ijs afneemt,” vertelt onderzoeker Walt Meier. Hij stelt bovendien dat niets erop wijst dat die trend op korte termijn gaat veranderen. En dat is zorgwekkend, zo vindt Ward. “Dit heeft niet alleen een grote invloed op dieren op de Noordpool, zoals ijsberen die zee-ijs nodig hebben om te overleven. Het snelle verlies aan zee-ijs versnelt ook de opwarming van de aarde. IJs reflecteert meer zonlicht dan zeewater, dus wordt er nu meer warmte geabsorbeerd en wordt de aarde warmer.”
Op de afbeelding bovenaan dit artikel ziet u hoe beperkt de hoeveelheid zee-ijs op 26 augustus 2012 was. De gele lijnen laten zien hoeveel ijs er gemiddeld tussen 1979 en 2000 in dit gebied terug te vinden was.
