Tegenwoordig worden er op jaarbasis wereldwijd 1,6 miljoen tweelingen geboren. Het betekent dat 1 op de 42 pasgeborenen deel uitmaakt van een tweeling.
En dat is best opzienbarend, zo schrijven onderzoekers in het blad Human Reproduction. In de afgelopen decennia zijn wereldwijd zowel relatief als absoluut gezien nog nooit zoveel tweelingen geboren. “En waarschijnlijk zijn de cijfers zelfs nog nooit zo hoog geweest,” aldus professor Christiaan Monden.
Het onderzoek
De onderzoekers trekken die conclusie nadat ze nagingen hoeveel tweelingen er tussen 2010 en 2015 in 165 landen – samen goed voor 99 procent van de wereldbevolking – geboren werden. Daarnaast slaagden ze erin om voor 112 van deze landen ook vast te stellen hoeveel tweelingen er tussen 1980 en 1985 geboren waren.
Wereldwijd gezien bleek het aantal tweelingen flink te zijn toegenomen. Waar in de jaren ’80 van de vorige eeuw nog 9 op de 1000 bevallingen resulteerde in de geboorte van een tweeling, was dat in de 21e eeuw voor 12 van de 1000 bevallingen het geval. Een toename van 33 procent.
Substantiële toenames
In veel Europese landen, maar ook in Noord-Amerika en Azië bleek het aantal tweelingzwangerschappen per 1000 bevallingen substantieel toe te nemen. Voor de 112 landen waarvan zowel gegevens uit de 20e als 21e eeuw beschikbaar waren, gold dat 74 procent een toename van meer dan 10 procent noteerde. En in Azië werd een toename van 32 procent genoteerd. En in Noord-Amerika zelfs een toename van 71 procent. Substantiële afnames waren er nauwelijks; in slechts zeven landen werd een afname van meer dan 10 procent genoteerd.
Afrika
Het hoogste aantal tweelingen per 1000 bevallingen werd zowel in de periode 1980-1985 als in de periode 2010-2015 in Afrika geboren. “Het aantal tweelingen in Afrika ligt zo hoog, omdat er zoveel twee-eiige tweelingen geboren worden,” vertelt Monden. “Dat komt waarschijnlijk door genetische verschillen tussen de Afrikaanse populatie en andere populaties.” Maar als we kijken hoeveel zwangerschappen in andere delen van de wereld resulteren in de geboorte van een tweeling, moeten we wel concluderen dat het gat tussen Afrika en andere regio’s kleiner wordt. “Europa, Noord-Amerika en Oceanië maken een snelle inhaalslag. Ongeveer 80 procent van alle tweeling-bevallingen vindt nu plaats in Azië en Afrika.”
Absoluut gezien nam het aantal tweelingbevallingen overal – behalve in Zuid-Amerika – toe. In Noord-Amerika en Afrika was er zelfs sprake van een toename van meer dan 80 procent. In Afrika is deze toename echter volledig toe te schrijven aan populatie-groei (het percentage tweelingzwangerschappen is er dus niet significant toegenomen).
Oorzaken
Dat er momenteel wereldwijd veel tweelingen geboren worden, is volgens onderzoekers deels te herleiden naar vruchtbaarheidsbehandelingen, zoals IVF, maar ook kunstmatige inseminatie en hormonale stimulatie van de eierstokken. Daarnaast speelt ook het feit dat vrouwen op steeds latere leeftijd aan kinderen beginnen, waarschijnlijk een rol; de kans op een tweelingzwangerschap neemt namelijk toe met de leeftijd van de vrouw.
Piek bereikt?
Of het aantal tweelingen ook in de komende decennia toe zal blijven nemen, is niet helemaal duidelijk. In rijke landen in bijvoorbeeld Europa en Noord-Amerika lijkt de piek nabij, zo stellen onderzoekers. Artsen zijn zich hier steeds bewust van de risico’s die tweelingzwangerschappen met zich meebrengen en doen in toenemende mate hun best om deze tijdens vruchtbaarheidsbehandelingen te vermijden. Hoe het in andere gebieden, zoals Afrika, zal gaan, is lastiger te voorspellen. Vermoed wordt dat de geboortecijfers in Afrika zullen dalen. Tegelijkertijd wordt echter ook verwacht dat de leeftijd waarop Afrikaanse vrouwen hun eerste kind krijgen, stijgt, net als het aantal vruchtbaarheidsbehandelingen. De eerstgenoemde ontwikkeling zou tot minder tweelingen leiden, terwijl de laatstgenoemde twee ontwikkelingen juist weer tot meer tweelingen leiden. Wat het onder aan de streep voor het aantal tweelingzwangerschappen in Afrika gaat betekenen, is onduidelijk. Ook is lastig te voorspellen wat er in China en India – twee landen die gezien hun inwonersaantallen een flinke duit in het zakje doen als het gaat om het aantal tweelingzwangerschappen wereldwijd – gaat gebeuren. Ook in India spelen bijvoorbeeld ontwikkelingen die elk een tegenovergesteld effect op het aantal tweelingzwangerschappen kunnen hebben; de geboortecijfers gaan er waarschijnlijk dalen, terwijl er naar verwachting vaker een beroep zal worden gedaan op vruchtbaarheidsbehandelingen.
De wetenschappers willen binnenkort nagaan hoeveel tweelingen er sinds 2020 zijn geboren, om zo te onderzoeken of rijke landen over de piek heen zijn. Ook moet dan blijken welk effect de bredere inzet van vruchtbaarheidsbehandelingen in lage- en middeninkomenslanden heeft.
