Het is hoopgevend: het toont aan dat het rif nog steeds in staat is te herstellen van grote verblekingsgolven.
De afgelopen jaren zijn de koralen op het Great Barrier Reef meerdere keren hard door verbleking getroffen. Onderzoekers maakten zich dan ook grote zorgen. Want in hoeverre zou ’s werelds grootste koraalrif deze grootschalige verblekingsgolven te boven kunnen komen? Een nieuwe studie stemt optimistisch. Want in geen 36 jaar tijd was de koraalbedekking in het noordelijke en centrale deel van het Great Barrier Reef zou hoog als nu.
Zoals gezegd heeft het Great Barrier Reef het de afgelopen jaren zwaar te verduren gehad. In 2016 zagen wetenschappers met lede ogen aan hoe recordbrekend veel koraal in ’s werelds grootste koraalrif het loodje legde. In 2017 kreeg het Great Barrier Reef het vervolgens weer te verduren. Het rif was deze periode van massale verbleking nog niet eens te boven, of de volgende golf diende zich in 2020 alweer aan. En een paar maanden geleden was het zelfs wéér raak: de vierde keer in slechts zes jaar tijd dat het rif hard door intense verblekingsgolven werd getroffen. De oorzaak is niet ingewikkeld. Het heeft allemaal te maken met de stijgende watertemperaturen als gevolg van de klimaatopwarming. Onderzoekers vroegen zich dan ook niet onterecht af in hoeverre het prachtige Great Barrier Reef nog toekomst heeft.
36 jaar geleden begonnen onderzoekers de koraalbedekking in het Great Barrier Reef in kaart te brengen. Het betekent dat ze een redelijk goed beeld hebben van de hoeveelheid koralen die zich in ’s werelds grootste koraalrif ophouden. In een nieuw jaarverslag presenteren onderzoekers nu veelbelovende bevindingen. Want dit jaar groeiden er over een groot deel van het rif bijzonder veel nieuwe koralen aan.
De cijfers
De onderzoekers bestudeerden de koraalbedekking op 87 verschillende plekken. En met name in het noorden en het centrale deel van het Great Barrier Reef blijkt de koraalbedekking aanzienlijk te zijn toegenomen. Zo steeg dit in het noorden van 33 procent naar 36 procent en in het centrale deel van 26 procent naar 33 procent. En dat is ongekend. Het betekent zelfs dat onderzoekers nog nooit zoveel koraal in deze delen van het Great Barrier Reef hebben gezien als nu.
Het zijn hoopgevende resultaten. Het toont aan dat het rif nog steeds in staat is te herstellen van grote verblekingsgolven.
Zuidelijke delen
Tegelijkertijd betekent dit niet dat al het gevaar geweken is. Zo nam de koraalbedekking in het zuidelijke deel van het Great Barrer Reef juist af van 38 procent naar 34 procent. “Dit was deels te wijten aan aanhoudende uitbraken van de doornenkroon,” vertelt onderzoeker Paul Hardisty. De doornenkroon is een zeester die gemiddeld zo’n 25 tot 35 centimeter groot wordt en bedekt is met stekels. Het is een geduchte vijand van koraalriffen, aangezien ze koraalpoliepen op het menu hebben staan.
Verbleking
De onderzoekers benadrukken dat we ondanks de verbeteringen die in de meer noordelijke delen van het Great Barrier Reef zijn gezien, niet achterover kunnen leunen. De toekomst van het koraalrif is namelijk ook na vandaag niet veilig gesteld. Dat heeft er met name mee te maken dat desastreuse verblekingsgolven elkaar tegenwoordig door de opwarming van de aarde steeds sneller opvolgen. “In onze 36 jaar aan monitoring van de toestand van het Great Barrier Reef hebben we dergelijke verblekingsgolven nooit zo dicht op elkaar gezien,” vertelt Hardisty. “Dit laat zien hoe kwetsbaar het rif is voor de aanhoudende acute en ernstige verstoringen die vaker voorkomen en langer duren.”
Koraal leeft in symbiose met microscopisch kleine algen die het koraal van voedsel en kleur voorzien. Wanneer het koraal te maken krijgt met stress (door hogere watertemperaturen of vervuiling) verlaten de algen het weefsel van het koraal. Daardoor verliest het koraal niet alleen een belangrijke bron van voedsel, maar ook kleur. Het koraal verzwakt en wordt vatbaarder voor ziekten. Eén van de grootste stressfactoren waar het koraal op dit moment mee kampt, is de opwarming van het zeewater. Verbleking is hierdoor een snel om zich heen grijpend probleem geworden. Belangrijk om op te merken is dat verbleekt koraal niet meteen dood koraal betekent. Voor lichte of matige verbleekte riffen is de kans groot dat ze zich zullen herstellen en overleven.
Wat bovendien enigszins zorgelijk is, is dat de toename van de koraalbedekking met name te danken is aan de aanwas van Acropora-koralen. “Deze koralen zijn bijzonder kwetsbaar voor harde wind en tropische cyclonen,” vertelt onderzoeker Mike Emslie. “Bovendien zijn ze ook vatbaarder voor verbleking en zijn ze de favoriete prooi van de doornenkroon. Dit betekent dat de grote toename van de koraalbedekking teniet kan worden gedaan door verstoringen op riffen waar Acropora-koralen domineren.”
Slag om de arm
Hoewel het enerzijds goed nieuws is dat onderzoekers in veel delen van het Great Barrier Reef nog nooit zoveel koraal hebben gezien als nu, houden ze een slag om de arm. “Elke zomer loopt het rif het risico van temperatuurstress, verbleking en mogelijk sterfte,” zegt Hardisty. “Bovendien ontwikkelt ons begrip van hoe het ecosysteem daarop reageert, zich nog steeds.”
Toch eindigt hij met een positieve noot. Want hoewel de meest recente verblekingsgolf tot veel verbleekt koraal leidde, bleef grootschalige sterfte uit. “Hoewel het om een omvangrijke verblekingsgolf ging, bereikte deze niet de intensiteit van de gebeurtenissen van 2016 en 2017,” vertelt Hardisty. “Als gevolg daarvan zagen we tevens minder sterfte. Onze laatste bevindingen tonen dan ook aan dat het rif in staat is om zich te herstellen, maar alleen als de hevigheid van verblekingsgolven meevalt.”
