En dat kan mogelijk ook vaccinatie-weigeraars over de streep trekken.
Veel mensen hebben last van hoofdpijn of vermoeidheid na het halen van de coronaprik. Sterker nog; deze klachten blijken zelfs een van de meest voorkomende bijwerkingen na vaccinatie tegen COVID-19 te zijn. Maar ligt dat echt aan het vaccin? Onderzoekers stellen in een nieuwe studie van niet. Volgens hen vallen deze symptomen toe te schrijven aan het zogenoemde ‘nocebo-effect’; het tegenovergestelde van het placebo-effect.
Placebo-effect vs nocebo-effect
Iedereen kent wel het placebo-effect. Het placebo-effect houdt het idee in dat je kunt herstellen van een ziekte na het nemen van een ‘suikerpil’, simpelweg omdat je hersenen en ons lichaam dénken dat we echt behandeld zijn. Het nocebo-effect is eigenlijk precies het tegenovergestelde. In dit geval ervaar je geen positieve, maar juist negatieve bijwerkingen van diezelfde suikerpil. De negatieve effecten treden dus op buiten de werking van het medicijn of de behandeling om.
Bijwerkingen van coronaprik
In een nieuwe studie besloten onderzoekers te achterhalen in hoeverre de coronaprik daadwerkelijk voor de bijwerkingen zorgt die regelmatig worden genoemd. Vaccinatie-weigeraars, of mensen die aarzelen of ze het coronavaccin wel moeten nemen, doen dit regelmatig uit angst voor de bijwerkingen. Maar in hoeverre is die angst op bijwerkingen gegrond?
Studie
In de studie bogen de onderzoekers zich over twaalf klinische onderzoeken naar COVID-19-vaccins. Vervolgens vergeleken ze het aantal bijwerkingen dat werd gemeld door deelnemers die een echt vaccin kregen, met het aantal bijwerkingen dat de controlegroep (die dus een nep-injectie hadden gekregen) ondervond. Opvallend genoeg meldde bijna eenderde van de deelnemers met de nep-injectie na de eerste dosis tenminste één bijwerking, waarvan hoofdpijn en vermoeidheid de meest voorkomende waren. Ter vergelijking, 46 procent van de ontvangers van het vaccin meldde vergelijkbare klachten.
Nocebo-effect
Het betekent dat veel van de ‘bijwerkingen’ zowel onder gevaccineerden, als in de controlegroep optraden. En dus concluderen de onderzoekers dat tenminste enkele van de genoemde bijwerkingen helemaal niet toe te schrijven vallen aan het coronavaccin, maar aan het nocebo-effect. Sterker nog, het nocebo-effect zou zelfs verantwoordelijk zijn voor het leeuwendeel van de nare bijwerkingen na coronaprik. De helft tot driekwart van de bijwerkingen kan een nocebo-effect zijn.
Waarom mensen dan ineens toch last krijgen van hoofdpijn of vermoeidheid? Volgens de onderzoekers kan dit te maken hebben met een bepaalde verwachting die je hebt na vaccinatie. Het zit in die zin dus een beetje tussen je oren. “In informatiefolders over de vaccins worden hoofdpijn en vermoeidheid vaak genoemd als één van de meest voorkomende bijwerkingen,” zegt onderzoeker Ted Kaptchuk. “Dit kan ertoe leiden dat mensen hyper alert worden, ineens hoofdpijn krijgen en dit ten onrechte toeschrijven aan het vaccin.”
Informeren
Sommige onderzoekers zijn dan ook van mening dat patiënten informeren over mogelijke bijwerkingen meer kwaad dan goed doet. Toch is het volgens Kaptchuk ethisch noodzakelijk om iedereen altijd volledig te informeren over de bijwerkingen. Maar, daarnaast zou het volgens hem ook goed zijn om niet alleen de mogelijke bijwerkingen te noemen, maar ook de mogelijke nocebo-effecten.
Volgens de onderzoekers zouden de bevindingen uit de studie mogelijk ook vaccinatie-weigeraars – die vaak bang zijn voor bijwerkingen – over de streep kunnen trekken, aangezien het leeuwendeel van de vaak gehoorde bijwerkingen helemaal niet door het vaccin wordt veroorzaakt. “Geneeskunde is gebaseerd op vertrouwen,” zegt Kaptchuk. “Onze bevindingen doen ons vermoeden dat het informeren van het publiek over het mogelijk optreden van het nocebo-effect kan helpen de zorgen over COVID-19-vaccinatie te verminderen. En dat kan mogelijk ook de twijfels die over vaccinatie bestaan, wegnemen.”
