De Nobelprijs voor de Vrede van 2025 gaat naar Maria Corina Machado. Ze ontvangt de prijs voor haar “onvermoeibare inzet voor de democratische rechten van de bevolking in Venezuela en haar strijd voor een rechtvaardige en vreedzame overgang van dictatuur naar democratie”, zo stelt het comité.
Als leider van de democratiseringsbeweging in Venezuela is Maria Corina Machado een van de opvallendste voorbeelden van moed en vastberadenheid in Latijns-Amerika in de recente geschiedenis. Ze speelde een belangrijke rol bij het verenigen van een ooit verdeelde oppositie in Venezuela. De oppositie vond elkaar in de eis van vrije verkiezingen en representatief bestuur. “Dit is precies wat de kern van democratie vormt”, zo stelt het comité. “Onze gedeelde bereidheid om de principes van het volksbestuur te verdedigen, ook al zijn we het oneens. In een tijd waarin de democratie wordt bedreigd, is het belangrijker dan ooit om deze gemeenschappelijke basis te verdedigen.”
Politiek landschap Venezuela
Venezuela is in de loop van de tijd veranderd van een relatief democratisch en welvarend land, naar een wrede autoritaire staat, die nu kampt met een diepe humanitaire en economische crisis. De meeste inwoners leven in armoede, terwijl de weinigen aan de top zich verrijken. De overheid richt zich tegen haar eigen bevolking, waardoor bijna 8 miljoen mensen het land zijn ontvlucht. De oppositie wordt onderdrukt met verkiezingsfraude rechtszaken en gevangenschap.
Het autoritaire regime in Venezuela maakt politiek werk bijna onmogelijk. Toch richtte Maria Corina Machado meer dan twintig jaar geleden de organisatie Súmate op, die strijdt voor vrije en eerlijke verkiezingen. Zo stelde ze zelf: “Het was een kwestie van stemmen boven kogels.” Sindsdien zet ze zich, zowel in haar politieke werk als voor verschillende organisaties, in voor onafhankelijke rechtspraak, mensenrechten en volksvertegenwoordiging. Ze heeft zich jarenlang hardgemaakt voor de vrijheid van het Venezolaanse volk.
Verkiezingen 2024
Voor de verkiezingen van 2024 was Machado de presidentskandidaat van de oppositie, maar het regime verbood haar deelname. Vervolgens steunde ze de vertegenwoordiger van een andere politieke partij, Edmundo Gonzalez Urrutia. Honderdduizenden vrijwilligers kwamen samen, ongeacht de politieke voorkeur. Ze werden getraind als verkiezingswaarnemers om eerlijke en transparante verkiezingen te waarborgen. Ondanks het risico op intimidatie, arrestatie en marteling hielden burgers in het hele land toezicht op de stembureaus. Ze zorgen ervoor dat de stemresultaten werden vastgelegd, voordat het regime biljetten kon vernietigen of de uitslag kon vervalsen.
Het Nobelcomité concludeert dat de inspanningen van de oppositie innovatief, moedig, vreedzaam en democratisch waren. Toen de oppositieleiders de stemmentellingen openbaar maakten, waaruit bleek dat de oppositie met ruime meerderheid had gewonnen, kregen ze internationale steun. Het regime weigerde echter de verkiezingsuitslag te accepteren en bleef aan de macht.
De kracht van vrede door democratie
Maria Corina Machado voldoet aan alle drie de criteria die Alfred Nobel in zijn testament stelt voor de benoeming van een Vredeprijswinnar. Ze verenigde de oppositie in haar land, was standvastig in haar steun voor een vreedzame overgang naar democratie en verzette zich tegen de militarisering van haar land.
“Maria Corina Machado heeft laten zien dat de instrumenten van democratie ook de instrumenten van vrede zijn”, zo zegt het comite. “Ze belichaamt de hoop op een andere toekomst, een toekomst waarin de fundamentele rechten van burgers worden beschermd en hun stem wordt gehoord. In deze toekomst zullen mensen eindelijk vrij zijn om in vrede te leven.”
