Als een vreemdeling roept, genereren nijlpaarden regelmatig een poepdouche; de equivalent van onze drang om overal schuttingen en heggetjes te plaatsen.
Nijlpaarden zijn heel vocale dieren. Ze kunnen enorme kreten slaken die tot op grote afstand hoorbaar zijn. Wetenschappers hebben die kreten nu nog eens bestudeerd en ontdekt dat nijlpaarden er eigenlijk op drie manieren op kunnen reageren. Ze kunnen in reactie op een kreet van een ander nijlpaard naar dat nijlpaard toegaan, zelf een kreet slaken of poep in het rond slingeren. En wat het onderzoek nu uitwijst, is dat de reactie van de nijlpaarden afhangt van de vraag wie er als eerste riep. “We ontdekten dat de vocalisaties van een onbekend individu een krachtigere gedragsreactie opriep dan de kreten voortgebracht door nijlpaarden uit dezelfde of aangrenzende groep,” stelt onderzoeker Nicolas Mathevon. Zo waren de nijlpaarden sterker geneigd om poep te sproeien – een manier om hun territorium af te bakenen – als de kreet van een onbekende nijlpaard klonk. Het laat zien dat nijlpaarden onderscheid kunnen maken tussen bekende en onbekende stemmen, zo schrijven de onderzoekers in het blad Current Biology.
Het onderzoek
De onderzoekers baseren hun conclusies op een onderzoek onder nijlpaarden die in een reservaat in Mozambique leefden. Ze namen de kreten van nijlpaarden die tot verschillende groepen behoorden, op en speelden ze vervolgens af voor nijlpaarden die tot diezelfde groep, een aangrenzende groep of een veel verderop gevestigde (en dus vreemde) groep behoorden. Al snel bleken de nijlpaarden veel feller te reageren als ze de kreet van een onbekende hoorden. Ook sproeiden ze vaker poep in het rond als ze een vreemd nijlpaard hoorden, iets wat ze niet significant vaker deden als de kreet van een nijlpaard uit een andere, maar aangrenzende groep klonk. “Onze studie laat zien dat nijlpaardgroepen territoriale entiteiten zijn die minder agressief op hun buren reageren dan op vreemden,” zo concludeert Mathevon.
Snelle reactie
Wat verder opvalt, is dat de nijlpaarden heel snel reageerden. Wanneer ze in het water dobberen, lijken ze vrij passief te zijn en weinig notie te nemen van hun omgeving. Maar wanneer de onderzoekers de kreten van andere nijlpaarden lieten horen, volgde er vrijwel direct een respons. Het laat zien dat de nijlpaarden hun omgeving toch heel goed in de gaten houden, zo stellen de onderzoekers. “De reacties op de door ons afgespeelde geluiden waren ook heel duidelijk,” voegt Mathevon toe.
Sociaal
Het onderzoek geeft meer inzicht in de wijze waarop nijlpaarden communiceren. Het feit dat hun kreten over grote afstanden hoorbaar zijn, deed al vermoeden dat de vocalisaties van belang waren voor de vorming en instandhouding van sociale groepen. De conclusie dat nijlpaarden in staat zijn onderscheid te maken tussen kreten van bekenden en vreemden, onderschrijft dat.
Verplaatsing
Daarnaast kunnen de bevindingen van dit onderzoek ook van pas komen als wetenschappers zich – in een poging nijlpaardpopulaties in stand te houden – gedwongen zien om nijlpaarden te verplaatsen. “Voor een groep nijlpaarden naar een nieuwe locatie wordt gebracht, kunnen uit voorzorg de stemmen van deze nijlpaarden worden opgenomen en voor de nijlpaarden die reeds in dat gebied aanwezig zijn, worden afgespeeld, zodat deze voor aankomst van hun nieuwe buren al aan hun stemmen kunnen wennen en minder agressief reageren.” Op vergelijkbare wijze zouden ook de verhuizende nijlpaarden voorafgaand aan de verhuizing vertrouwd kunnen worden gemaakt met de stemmen van hun nieuwe buren.
Ook na dit onderzoek blijft er overigens als het over de communicatie van nijlpaarden gaat, genoeg te ontdekken. Zo blijft onduidelijk hoe de nijlpaarden de stemmen van bekenden precies herkennen. Ook weten wetenschappers nog altijd niet wat de nijlpaarden elkaar nu precies vertellen. Toekomstig onderzoek moet dan ook onder meer uitwijzen of de nijlpaarden via hun kreten bijvoorbeeld meer verraden over hun leeftijd, geslacht en omvang.
