Nieuwe methode legt onbenutte antibiotica bloot

pil

De bacteriën die momenteel onze antibiotica produceren, zijn wellicht in staat om tot nog toe onbekende klassen van antibiotica te creëren. Een nieuw onderzoek helpt om die antibiotica op te sporen.

Wie een bacteriële infectie oploopt, krijgt doorgaans antibiotica voorgeschreven. De meeste antibiotica worden gemaakt door bodembacteriën die behoren tot het geslacht Streptomyces. Nieuw onderzoek stelt nu dat deze bodembacteriën nog veel meer voor ons kunnen betekenen: ze kunnen ook antibiotica maken die ons nog onbekend zijn.

Stress
Farmaceutische bedrijven werken met verbindingen die de bodembacteriën onder standaard laboratoriumcondities uitscheiden. “Onder stress maken ze echter nog veel meer stoffen aan,” vertelt onderzoeker Gilles van Wezel, verbonden aan de Universiteit Leiden. “Het is goed mogelijk dat er tot nog toe onbekende klassen van antibiotica bestaan.”

WIST U DAT…

Wakker worden!
De grote vraag is natuurlijk: hoe kunnen we ervoor zorgen dat de bodembacteriën die nieuwe antibiotica – die Van Wezel ook wel aanduidt als ‘slapende antibiotica’ – gaan maken? “We kunnen de slapende antibiotica wakker maken door activerende moleculen aan de bacteriekweek toe te voegen. Maar het was lastig om veelbelovende verbindingen die dan verschijnen, te karakteriseren.”

Eiwitten en DNA
Van Wezel en zijn collega Jacob Gubbens hebben nu een manier ontdekt om toch vat te kunnen krijgen op zo’n nieuw verbinding. Ze gaan er daarbij vanuit dat een bacterie die een complexe verbinding maakt, een heel productieproces in gang zet. Dat productieproces wordt mede mogelijk gemaakt door allerlei eiwitten. De genen die coderen voor zo’n setje eiwitten liggen bij bacteriën vaak dicht bij elkaar op het DNA. “Stel: we hebben een bacterie op het oog die een veelbelovend antibioticum maakt. We kweken die dan onder verschillende omstandigheden en bepalen wanneer hij veel, weinig of niets maakt. We zoeken vervolgens alle eiwitten die samen met het antibioticum verschijnen. Vinden we de eiwitten die alleen actief zijn als de verbinding wordt gemaakt en waarvan de genen dicht bij elkaar op het DNA liggen, dan hebben we het DNA te pakken dat de informatie voor het antibioticum bevat.”

En zo kunnen onderzoekers achterhalen hoe de beoogde verbinding in elkaar steekt. “Dat versnelt het karakteriseren enorm. Bovendien kunnen we zo een aanknopingspunt zoeken om de productie van de verbinding omhoog te brengen. Zo komen onbenutte antibiotica in zicht en het kan voor de farmaceutische industrie aantrekkelijker worden om hierin te stappen.” Nieuwe antibiotica zijn hard nodig. Verschillende ziekteverwekkers zijn inmiddels ongevoelig geworden voor bijna alle antibiotica die momenteel gebruikt worden.

Bronmateriaal

"Slapende antibiotica wakker maken" - Leidenuniv.nl
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door yenhoon (via Freeimages.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd