Er is niets nieuws onder de zon als het gaat om de productiviteit van een stad. Dat blijkt uit nieuw onderzoek. Als een moderne stad groeit, wordt ‘ie productiever. En dat gold ook voor steden in de oudheid.
Dat stellen onderzoekers in het blad Science Advances. Ze borduren met hun studie voort op eerder onderzoek dat aantoonde dat groeiende moderne steden zich aan specifieke regels houden. Een voorbeeld van zo’n regel? Als de bevolking in die stad groeit, wordt de stad niet groter, maar krijgt deze een grotere dichtheid. Het stelt mensen in staat om dichter bij elkaar te wonen, de bestaande infrastructuur intensiever te gebruiken, meer contact te hebben met elkaar en – als een resultaat van dat alles – meer te produceren.
Oude steden
Maar geldt die regel alleen voor moderne steden? Eerder toonden onderzoekers al aan dat ook in oude steden de dichtheid toenam naarmate de bevolking groeide. En een nieuw onderzoek toont nu aan dat bewoners van deze oude steden ook productiever werden naarmate de stad groeide en de bevolkingsdichtheid toenam. “Naarmate de populatie groeit, groeit de productie van die populatie ook, zelfs nog sneller dan de populatie zelf,” vertelt onderzoeker Scott Ortman. Waarschijnlijk komt dat doordat mensen die vrij dicht op elkaar wonen meer contact met elkaar hebben. “De interactie met elkaar aangaan is goedkoper, omdat de mensen zich fysiek dicht bij elkaar bevinden.”
Het onderzoek
Ortman en zijn collega’s trekken hun conclusie nadat ze oude nederzettingen in Mexico bestudeerden. Ze analyseerden de dimensies van honderden tempels en duizenden huizen in zo’n 4000 nederzettingen. Soms ging het om kleine dorpjes. Soms om hoofdsteden van een oud rijk. De onderzoekers maakten onder meer schattingen van het aantal inwoners, de dichtheid van de stad en de snelheid waarmee gebouwen verrezen. Uit het onderzoek blijkt dat de productiviteit van een nederzetting toenam naarmate de bevolkingsdichtheid toenam. En de snelheid waarmee de productiviteit toenam was vergelijkbaar met de snelheid waarmee deze in groeiende moderne steden toeneemt.
“Het is verbazingwekkend,” stelt Ortman. “Wij zijn opgevoed met de gedachte dat de moderne wereld dankzij het kapitalisme, de industrialisering en democratie radicaal anders is dan de oude wereld. Wat wij ontdekt hebben, is dat de belangrijkste drijvende krachten achter robuuste sociaal-economische patronen in moderne steden al ouder zijn dan onder meer het kapitalisme.”
