In de uitgestrekte woestijnvlaktes van de Chinese provincie Gansu hebben wetenschappers een bijzondere ontdekking gedaan: een nieuw soort langnekdinosaurus, genaamd Jinchuanloong niedu, wat vrij vertaald Jinchuan-draak’ betekent.
De vondst werpt nieuw licht op de evolutie van sauropoden tijdens het Midden-Jura, zo’n 165 miljoen jaar geleden.
Het fossiel van Jinchuanloong niedu werd opgegraven in de Xinhe-formatie in het Jinchuan-district. Het bestaat uit een bijna complete schedel met onderkaak, vijf aaneengeschakelde nekwervels en 29 staartwervels. Dergelijke goed bewaarde schedels zijn zeldzaam, wat deze vondst bijzonder waardevol maakt voor het begrip van de vroege sauropoden.
Unieke kenmerken
Jinchuanloong niedu vertoont een mix van primitieve en geëvolueerde kenmerken. Opvallend zijn een opening in het bot aan de basis van het opgaande deel van het bovenkaakbeen, een opening op het oppervlak van het prefrontale bot en een robuust bot achter de oogkas met een specifieke hoogte-lengteverhouding. De tanden zijn lepelvormig, vergelijkbaar met die van de Shunosaurus en Turiasaurus.
Analyse van de wervels toont aan dat het exemplaar nog niet volledig volwassen was. De achterste staartwervels en een groot gat bij de pijnappelklier wijzen op een jonger dier. Desondanks moet het dier al zeker 10 meter lang zijn geweest.
Evolutionaire betekenis
Jinchuanloong niedu is hoogstwaarschijnlijk een vroege aftakking in de evolutie van de sauropoden. De ontdekking biedt daarmee nieuwe inzichten in de diversificatie van sauropoden tijdens het Midden-Jura in Oost-Azië.
De sedimenten van de Xinhe-formatie, waarin Jinchuanloong niedu werd gevonden, dateren uit het late Bathonien van het Midden-Jura, ongeveer 165 tot 168 miljoen jaar geleden. Deze lagen bestaan uit gele conglomeraat-, zand- en siltsteen, afgewisseld met siltige kleisteen en bevatten ook fossiele planten en pollen.
Het goed bewaarde schedelmateriaal biedt een zeldzaam inzicht in de evolutie van de kop van de sauropoden. Deze vondst benadrukt daarmee nogmaals het belang van de Xinhe-formatie als een sleutelgebied voor het begrijpen van de diversificatie van sauropoden tijdens het Midden-Jura.
Sauropoden waren gigantische, langnekdinosaurussen die tot de meest herkenbare en indrukwekkende dieren uit de prehistorie behoren. Ze leefden van het Laat-Trias tot het einde van het Krijt, ongeveer 210 tot 66 miljoen jaar geleden. Bekende soorten zijn Brachiosaurus, Diplodocus en Apatosaurus. Sauropoden waren herbivoren met kleine koppen, lange nekken en staarten en massieve lichamen ondersteund door stevige zuilachtige poten. Dankzij hun nek konden ze hoge bomen bereiken of een groot oppervlak begrazen zonder zich veel te verplaatsen. Sommige soorten konden tot wel 30 meter lang worden en meer dan 50 ton wegen. Hun enorme formaat beschermde hen tegen roofdieren. Sauropoden behoorden tot de groep Eusauropoda, waaruit later de Neosauropoda voortkwamen – de meest succesvolle tak. Ondanks hun grootte hadden ze relatief kleine hersenen. Fossielen van sauropoden zijn wereldwijd gevonden, wat wijst op een brede verspreiding en succesvolle aanpassing aan verschillende leefomgevingen.
Wist je dat dinosaurussen mogelijk al veel eerder op aarde rondliepen dan gedacht?
We schrijven natuurlijk regelmatig over dinosaurussen. Er wordt nogal eens een nieuwe gekke soort ontdekt. Een van de bijzonderste ontdekkingen deden onderzoekers in de Amerikaanse staat Wyoming. Daar zijn fossielen gevonden van een nieuwe, piepkleine dinosaurussoort, de Ahvaytum bahndooiveche. Met een lengte van 90 centimeter en de grootte van een kip, is dit dier opvallend klein. De fossielen zijn daarnaast ongeveer 230 miljoen jaar oud en behoren tot de oudste ooit gevonden. De vondst werpt daarmee nieuw licht op de verspreiding van dinosaurussen. Tot nu toe gingen veel wetenschappers ervan uit dat deze dieren oorspronkelijk in het zuidelijke Gondwana ontstonden en zich pas later over het noorden verspreidden. Maar deze ontdekking laat zien dat ze mogelijk al veel eerder op het noordelijk halfrond aanwezig waren. Ahvaytum is waarschijnlijk een vroege verwant van de reusachtige sauropoden, maar zelf bleef hij klein.
