Nieuw stofje vernietigt superbacterie én maakt deze op nog mysterieuze wijze weer gevoelig voor antibiotica

De gevreesde MRSA-superbacterie blijkt toch een zwakke plek te hebben. En dat is hoopvol nieuws in onze strijd tegen antibioticaresistentie.

De MRSA-bacterie wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie beschouwd als één van de grootste bedreigingen voor de menselijke gezondheid. Dat komt omdat de gevreesde superbacterie niet te bestrijden is met gangbare antibiotica (die meticilline bevatten), waardoor bacteriële infecties gevaarlijk en zelfs fataal kunnen worden. Maar er is hoop. Onderzoekers hebben namelijk een verbinding ontdekt die na experimenten de achilleshiel van de MRSA-bacterie blijkt te zijn.

Meer over de MRSA-bacterie
Antibioticaresistentie vormt een grote bedreiging voor de menselijke gezondheid over de hele wereld. En de bacterie Staphylococcus aureus (MRSA) is een van de meest beruchte multiresistente ziekteverwekkers. Dat heeft met name te maken met zijn ongevoeligheid voor meticilline, wat betekent dat de bacterie hier dus niet mee kan worden gedood. Als gevolg hiervan kan de bacterie infecties veroorzaken die moeilijk te behandelen zijn en soms zelfs fatale gevolgen hebben. In de volksmond wordt MRSA ook wel de ‘ziekenhuisbacterie’ genoemd, omdat veel uitbraken in ziekenhuizen voorkomen onder mensen die kampen met een aangetast immuunsysteem. Maar in de afgelopen twintig jaar blijken ook steeds meer gezonde mensen buiten het ziekenhuis ziek te worden van de MRSA-bacterie, waardoor het een serieus probleem is geworden. Uit een recente studie blijkt zelfs dat de ziekteverwekker in 2019 zeker een miljoen levens heeft geëist.

De nieuw ontdekte verbinding is een zogenoemde polyamine. En dat is eigenlijk best verrassend. Polyaminen zijn van nature voorkomende verbindingen die in de meeste levende organismen worden aangetroffen. Lang werd dan ook gedacht dat deze verbindingen essentieel zijn voor al het leven. Maar sinds kort weten wetenschappers dat de MRSA-bacterie niet over polyaminen beschikt. Sterker nog, deze verbindingen blijken voor hen juist giftig.

Kwetsbaar
Onderzoekers proberen sindsdien deze ongebruikelijke kwetsbaarheid van de ziekteverwekker voor polyaminen uit te buiten om hun groei te remmen. En daar lijkt een onderzoeksteam nu in te zijn geslaagd. De onderzoekers ontdekten dat een gemodificeerde polyamine (genaamd AHA-1394) de MRSA-bacterie effectief kan vernietigen door het celmembraan van de ziekteverwekker te verstoren.

Experimenten
De verbinding werd in vitro (in kweekculturen in het lab) getest tegen tien verschillende antibioticaresistente stammen van de MRSA-bacterie, waaronder enkele waarvan bekend is dat ze resistent zijn tegen vancomycine – het laatste medicijn dat nog wordt gegeven aan patiënten die vechten tegen een MRSA-infectie. De bevindingen zijn veelbelovend. Het nieuwe stofje blijkt namelijk effectief tegen alle geteste stammen. “De nieuwe verbinding vernietigt de ziekteverwekker – wat betekent dat de groei wordt geremd,” legt onderzoeksleider Maisem Laabei uit. “En dat met een concentratie die meer dan 128 keer lager is dan die nodig is om de ziekteverwekker te vernietigen met een natuurlijke polyamine. Dit is belangrijk, omdat geneesmiddelen met de laagste minimale remmende concentratie waarschijnlijk effectievere antimicrobiële middelen zijn die bovendien veiliger zijn voor de patiënt.”

Antibiotica
Opvallend genoeg blijkt dat de gemodificeerd polyamine niet alleen de superbacterie kan vernietigen, maar deze ook nog eens wederom gevoelig kan maken voor drie belangrijke antibiotica (te weten daptomycine, oxacilline en vancomycine). Dit zou kunnen betekenen dat bepaalde antibiotica, die door decennia van overmatig gebruik niet meer aanslaan, op den duur hun vermogen om ernstige infecties te bestrijden kunnen terugwinnen. “We weten niet helemaal zeker waarom deze synergie tussen de verbinding en antibiotica optreedt, maar we willen dit graag verder onderzoeken,” aldus Laabei.

Al met al laten de onderzoekers met hun studie zien dat zelfs de levensgevaarlijke, antibioticaresistente MRSA-bacterie een zwakke plek heeft. Hoewel verder onderzoek nodig is, gelooft Laabei dat het ontdekte stofje mogelijk kan dienen als een nieuwe behandelingsoptie. “Voorlopig onderzoek suggereert dat de verbinding niet giftig is voor mensen, wat natuurlijk essentieel is,” vertelt hij. “In onze volgende studie hopen we ons te concentreren op de precieze mechanismen die door de verbinding worden gebruikt om de MRSA-bacterie onschadelijk te maken.”

Bronmateriaal

"The new compound that destroys MRSA" - University of Bath

Afbeelding bovenaan dit artikel: iLexx van Getty Images Signature (via canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd