Astronomen hebben een nieuw type supernova gevonden. Normaal ontstaat een supernova door de ineenstorting van een zware ster of de nucleaire explosie van een witte dwerg. Bij supernova 2005E in het sterrenstelsel NGC 1032 is geen sprake van één van deze twee scenario’s.
Waarschijnlijk is supernova 2005E ontstaan door een tussenvorm: het ineenstorten van een witte dwerg. Dit concludeert het internationale team van astronomen, waaronder Gijs Nelemans van de Radboud universiteit.
Minder helder en veel calcium
“Al vlak na de ontdekking, nu bijna 5 jaar geleden, bleek er iets vreemds aan de hand te zijn met supernova 2005E: een type Ib supernova, die de ineenstorting van een zware ster zou moeten zijn, maar dan in een melkwegstelsel zonder zware sterren”, zegt Avishay Gal-Yam van het Weizmann Instituut, die betrokken was bij de allereerste waarnemingen. De supernova bleek ook nog eens veel minder helder te zijn dan normale explosies en een opvallende hoeveelheid calcium in het spectrum te laten zien, wat suggereert dat er (explosieve) heliumverbranding in het spel is.
Meer onopgeloste zaken
“Het heeft lang geduurd voordat we goed wisten welke kant we op moesten denken”, licht Hagai Perets toe. “Pas toen de analyse van de spectra van een paar maanden na de supernova lieten zien dat er in de explosie maar heel weining materiaal was uitgestoten, werd bevestigd dat het niet de ineenstorting van een zware ster betreft.” Het team heeft in de afgelopen tijd druk gezocht naar meer informatie over deze supernova en ontdekte dat er in de archieven meer van dit soort supernova’s zijn, die nooit eerder goed zijn bestudeerd. De eigenschappen van al deze explosies wijzen in dezelfde richting: een nieuw soort explosie.
Nog niet bekend
Maar wat precies de voorloper was van deze explosie is voorlopig nog niet bekend. “Ook hier weer, net als met de al bekende supernova-explosies, moeten we alle mogelijkheden benutten om in kaart te brengen welke explosies horen bij welke dubbelsterren”, benadrukt Nelemans. Hier in Nijmegen bijvoorbeeld richten we ons vooral op het zoeken naar voorlopers in röntgenarchieven. “Laatst hebben we daarmee nog een mogelijke voorloper van een ‘gewone’ ineenstorting van een Wolf Rayet ster (een zogenaamde type Ib supernova) gevonden”, een resultaat dat is gepubliceerd in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.