Maar dan moet je wel een strikt mediterraan dieet volgen, zo stellen de onderzoekers.
Over het drinken van alcohol is al veel gezegd en geschreven. Sommige studies suggereren dat mensen die met mate drinken, langer leven dan mensen die helemaal geen alcohol drinken. Andere onderzoeken beweren juist dat je beter geen druppel alcohol kunt nuttigen. Een nieuwe studie voegt zich nu in dit lopende debat: internationale onderzoekers hebben namelijk bewijs gevonden dat een kleine of matige hoeveelheid wijn kan helpen om hartziekten af te wenden bij mensen met een verder gezond dieet.
Eerdere studies
Eerdere studies over de effecten van wijn op de cardiovasculaire gezondheid hebben vaak tegenstrijdige resultaten opgeleverd. Dit komt deels doordat onderzoek vaak steunt op zelfrapportage van de deelnemers over hoeveel wijn ze drinken. In de nieuwe studie hebben de onderzoekers echter een andere aanpak gekozen: ze maten de hoeveelheid tartarinezuren, een chemische stof die in druiven en wijn voorkomt, in de urine van de deelnemers. Dit maakt het mogelijk om te meten of iemand in de afgelopen vijf tot zes dagen wijn en/of druiven heeft geconsumeerd. Volgens de onderzoekers is dit een objectieve en betrouwbare manier om wijnconsumptie te meten.
Spaanse studie
Het nieuwe onderzoek maakt deel uit van een grotere Spaanse studie die onderzoekt hoe het mediterraan dieet (rijk aan olijfolie, groenten, fruit, noten en vis, en arm aan zoet of bewerkte voeding) invloed heeft op mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Alle deelnemers hadden aan het begin van de studie geen hart- of vaatziekten, maar wel type 2 diabetes of een combinatie van risicofactoren zoals roken, hoge bloeddruk, hoog cholesterol, overgewicht en/of een familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten. Om het effect van het drinken van wijn te onderzoeken, namen de onderzoekers in totaal 1.232 deelnemers op in de studie. Naast het invullen van vragenlijsten over hun eet- en drinkgewoonten, verstrekten de deelnemers urinemonsters. De deelnemers werden vier tot vijf jaar gevolgd, waarbij 685 gevallen van hart- en vaatziekten (zoals hartaanvallen, coronaire revascularisatie, beroertes of overlijden door hart- en vaatziekten) zich gedurende die tijd voordeden.
Half tot één glas wijn per dag
De studie leidt tot een opvallende ontdekking. Zo blijkt dat licht tot matig wijngebruik, gedefinieerd als een half tot één glas per dag, het risico op het ontwikkelen van een cardiovasculaire aandoening met 50 procent verlaagt. Het drinken van één glas per week en minder dan een half glas per dag vermindert het cardiovasculaire risico met 38 procent. Dit betekent dat mensen die dagelijks een half tot één glas wijn nuttigen, minder kans lopen op hartproblemen dan degenen die zelden of nooit wijn drinken. Het beschermende effect verdween echter bij mensen die meer dan één glas per dag consumeren. “Door tartarinezuur in de urine te meten, naast de vragenlijsten over voeding en drinken, konden we de wijnconsumptie veel nauwkeuriger vaststellen”, zegt onderzoeker Ramon Estruch van de Universiteit van Barcelona. “We ontdekten een veel groter beschermend effect van wijn dan wat in andere studies werd gevonden. Een risicoreductie van 50 procent is aanzienlijk hoger dan wat sommige medicijnen, zoals statinen, kunnen bereiken.”
Mediterraan dieet
Let wel: de deelnemers in de studie waren oudere mensen uit een mediterraan land met een hoog risico op hart- en vaatziekten, die een mediterraan dieet volgden. In dit geval bleek het drinken van kleine hoeveelheden wijn gunstig. Er is echter meer onderzoek nodig om de langetermijneffecten van wijnconsumptie bij andere bevolkingsgroepen en diëten te onderzoeken. “Deze studie benadrukt het belang van gematigd wijngebruik binnen een gezond dieet, zoals het mediterrane dieet”, aldus Estruch. “Tot nu toe gingen we ervan uit dat 20 procent van de voordelen van het mediterrane dieet te danken was aan gematigd wijngebruik. Maar op basis van de nieuwe resultaten zou het effect zelfs wel eens groter kunnen zijn.”
Leeftijd
Een belangrijke vraag is echter vanaf welke leeftijd gematigd wijngebruik als ‘aanvaardbaar’ kan worden beschouwd. “Recente studies wijzen erop dat de beschermende effecten van wijnconsumptie zichtbaar zijn vanaf de leeftijd van 35 tot 40 jaar”, stelt Estruch. “Bovendien is het belangrijk te benadrukken dat vrouwen altijd de helft van de hoeveelheid wijn zouden moeten drinken die mannen consumeren, en het moet altijd bij de maaltijd worden gedronken.”
Discussie
Al met al wijst de studie voorzichtig op de voordelen van het drinken van kleine hoeveelheden wijn. Hierdoor laait de discussie over de vraag of alcohol wel of niet goed is voor de gezondheid opnieuw op. “De relatie tussen alcoholconsumptie, met name wijn, en het risico op hart- en vaatziekten blijft ondanks decennia van onderzoek een onderwerp van voortdurende debat”, schrijft professor Giovanni de Gaetano van het IRCCS Neuromed Mediterranean Neurological Institute in een begeleidende redactionele bijdrage. “Veel studies hebben gesuggereerd dat gematigd wijngebruik, vaak gedefinieerd als één glas per dag bij voorkeur tijdens de maaltijd, geassocieerd wordt met een lager risico op sterfte en hart- en vaatziekten. Deze schijnbaar beschermende effecten worden echter bemoeilijkt door blijvende onzekerheden. De nieuwe studie biedt een nieuw perspectief door tartarinezuur in urine te gebruiken als objectieve maat voor wijnconsumptie, en levert sterk bewijs voor de link met een lager risico op hart- en vaatziekten.”
De studie is een belangrijke stap in ons begrip van de complexe relatie tussen wijnconsumptie en de hartgezondheid. “Dit onderzoek ondersteunt de gedachte dat licht tot matig wijngebruik deel kan uitmaken van een hartgezond dieet”, zegt De Gaetano. “De bevindingen herinneren ons echter ook aan de risico’s van te veel drinken, wat benadrukt dat het vooral belangrijk is om alcohol altijd met mate te nuttigen.”
